AzEdu.az Azərbaycan Cümhuriyyətinin xaricə yolladığı tələbələrlə bağlı bir neçə vacib faktı təqdim edir.

 Təqdim olunan bilgilərdə “Cümhuriyyət tələbələri” kimi fundamental kitabı ərsəyə gətirən tədqiqatçı Ədalət Tahirzadəyə istinad edilib.

 I.Azərbaycana dönmüş və repressiyaya uğramış Cümhuriyyət tələbələri

1) Ağasıbəyli Yusif bəy 
2) Axundzadə Səməndər 
3) Aslanov Teymur bəy 
4) Cəfərov Əliyusif 
5) Dagirov Zaur bəy 
6) Dursunzadə Məhəmmədzəki
7) Əbdülzadə Əbdül 
8) Əlimuradbəyli Cəmil bəy (iki dəfə həbs edilib)
9) Əliyev Abbas(mirzə) 
10) Əliyev Əşrəf
11) Əliyev Firidun 
12) Həsənov Rzaqulu 
13) Hüseynbəyov Zeynalabdin bəy 
14) Hüseynzadə Bəhram bəy 
15) Kazımov Cəfər 
16) Kərimov Əli 
17) Qədimi Lətif 
18) Mahmudov (Xələfbəyov) Məhəmmədəli bəy 
19) Məmmədov  Qəhrəman 
20) Muğanlı Əsildar bəy (iki dəfə həbs edilib) 
21) Mustafayev  Ağacəfər 
22) Nağıyev  Hüseyn 
23) Nərimanbəyov  Fərman bəy 
24) Pirverdiyev  Hənifə 
25) Rəcəbli Əhməd (iki dəfə həbs edilib)
26) Rəhimli  Abdulla
27) Rəhimli  Məhəmməd 
28) Rzayev  Tağı
29) Rzazadə  İsgəndər 
30) Sadıqov  Mirsadıq 
31) Səfərov  Məhiş 
32) Sultanov  İsgəndər bəy 
33) Şahnəzərov  Əhmədhacı
34) Şahsuvarlı  Mürsəl bəy 
35) Şahsuvarov  Surxay bəy
36) Şeyxzaman  İsaq bəy
37) Tahirzadə  Abdulla 
38) Vəkilov  Mustafa ağa 
39) Yusifzadə (Ağa)əli 
40) Zeynallı  Hənəfi.

Bunların hamısı Türkiyə və Qərbi Avropada oxumuş tələbələrdir. Rusiyaya gedəsi 13 tələbədən də ikisi – Əmircanov Əliyar bəy və Sultanov Baxış bəy repressiyaya uğrayanlar arasındadır.

 II.Azərbaycana dönmüş, ancaq repressiya maşınından yaxasını qurtarmağı bacarmış tələbələr:

41) Abdinov  Bəhram bəy
42) Axundov  Əjdər bəy
43) Axundov  İsmayıl 
44) Cabbarov  Əliəkbər
45) Cavanşir  Əbdülhəmid bəy
46) Əliyev  Əliəkbər
47) Hacıyev  Xasfolad bəy
48) Xudaverdiyev  Əlibala
49) Məmmədli  Zal
50) Musai  Cəmil
51) Mustafayev  Ağahəsən
52) Mustafayev  Mustafa 
53) Rəhimov  Cəbrayıl
54) Vəlizadə  İsgəndər
55) Vəzirzadə  Aslan bəy
56) Zeynalov  Behbud(əli).

 III.Deməli, Türkiyə və Qərbi Avropada oxumuş 89 Cümhuriyyət tələbəsindən yalnız 56-sı Azərbaycana dönüb və onların da 40-ı repressiyaya məruz qalıb.

56 nəfərdən başqa, aşağıdakı 6 nəfər də yurda dönüb, ancaq bir necə ildən sonra kommunist rejiminin zülmünə dözməyərək ölkəni tərk etməyə və ömrünü mühacirətdə keçirməyə məcbur olub: 

1) Əfəndiyev Məhəmmədəmin (şəkili; Rəşid bəy Əfəndizadənin qardaşı oğlu)
2) Əşrəfov İsrafil
3) Salahlı Yusif (Vətənə dönüb, ancaq müharibədə əsir düşdükdən sonra Türkiyəyə gedərək ömrünü orada başa vurub))
4) Seyidzadə  Mirismayıl (İsmayıl Saryal) 
5) Şıxıyev  Hüseyn (Hüseyn Argüdər)
6) Temirxanov  Murad bəy