"Örnək” rubrikamızın qonağı ucqar kənd müəllimi Səltənət Qurbanovadır. Müsahibimiz Göygöl rayonu Çaylı kənd orta məktəbində Azərbaycan dili və ədəbiyyatı fənnini tədris edir.

 

1991-ci il sentyabrın 14-də Gəncədə anadan olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra 550 balla Gəncə Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin Azərbaycan dili və ədəbiyyatı ixtisasına qəbul olub. 4 il bakalavr, 2 il də həmin universitetdə eyni ixtisas üzrə magistr təhsili alıb. Deyir ki, müəllim olacağına qərar verdiyi gündən ucqar kənd məktəblərindən birində işləmək istəyib: "Müəllimlərin işə qəbul imtahanında yüksək bal topladım və ilk sırada da hazırda çalışdığım məktəbi yazmışdım. Artıq 4 ildir ki, Çaylı kənd tam orta məktəbində işləyirəm”.

 

 

Şəhərdən müəllim gələndə...

 

Səltənətin valideynləri övladlarının həkim olmasını istəsələr də, onu fikrindən daşındıra bilməyiblər: "Anam həkim olsa da, həkimlik ixtisasına heç vaxt marağım olmayıb. Müəllimlik sənətini mənə müəllimlərim sevdirib. Onlara baxıb onlar kimi olmaq istəmişəm. Sağlam nəsil yetişdirmək üçün insan gərək özünü hansı sahədə tapırsa, hansı iş onu xoşbəxt edirsə, o işdə də işləsin. Müəllimlik həqiqətən sözün əsl mənasında məni xoşbəxt edir. Uşaqlara nə isə öyrədəndə, onlara faydam olduğunu görəndə, sənətimə vuruluram. Söhbət tək bilik vermək, elm öyrətməkdən getmir, həyatda onları vətənpərvər kimi yetişdirmək, hansısa bir yol göstərməyin özü də müəllimlikdir. Biz pedaqoquq, uşaqlara tək elm və bilik verməyə deyil, həm də onları bir insan kimi formalaşdırmağa çalışmalıyıq. Özümü bu işdə tapdığım üçün sevinirəm ki, vaxtilə valideynlərimin dediyi kimi həkim yox, müəllim olmuşam”.

 

 

Şəhər mühitində böyüyən insanın ucqar kənddə yaşaması asan deyil. Səltənət deyir ki, ucqar kəndi seçməsinin səbəbi bu məktəblərdə müəllimə ehtiyacın çox olmasıdır: "Şəhər məktəblərində kifayət qədər yaxşı dərs keçən müəllimlər var. Amma ucqar kənd məktəblərində hər zaman müəllim, kadr çatışmazlığı var. Orada yaxşı müəllim demək olar ki, barmaqla sayılacaq qədər azdır. Ona görə də ucqar kənd məktəbində işlədim. O şagirdlərin sevincini görsəniz, məni anlayarsınız. Orada işlədiyim üçün sevinən valideyn və şagirdlər çoxdur. Şəhərdən müəllim gələndə, o qədər yaxşı qarşılayırlar ki...”

 

Səltənətin kənddə işləməsini ailəsi də dəstəkləyib: "Mən kəndə işləməyə gələndə, artıq iki il idi ki, ailəliydim. Qızımın bir yaşı var idi. İş yeri kimi kəndi yazmağımı istəyən də elə həyat yoldaşım idi. Mənə dedi ki, vakansiyalar arasında belə kənd var. Həm havası gözəldir, həm də insanları yaxşıdır. O məni həvəsləndirib imtahanlara yönləndirib. İstəyib ki, işləyim, çalışım, həmişə də mənə dəstək olub. İşimlə bağlı mənə heç vaxt sədd qoymayıb. Bu baxımdan çətinliyim olmayıb. Kəndə getməyimi valideynlərim də, yoldaşım da müsbət qarşılayıb. Mənə bu yolda dəstək olublar və dəstək olmaqda da davam edirlər”. 

 

 

"Kənddə ağzından çıxan sözü 3 dəfə fikirləşməlisən”

 

Şəhərdən kəndə gələrkən yaşadığı çətinliyə gəldikdə isə, müəllim deyir ki, artıq kənd həyatı ilə bağlı hər şeydən məlumatlıdır: "Şəhərdə yaşayan bir insan üçün kənd mühitinə düşmək, orada yaşamaq həqiqətən də asan deyil. Mühit ilk gündən çox yaxşı idi. Lakin kənddə yaşayan insanların fikirləri ilə şəhərdə yaşayanların fikirləri üst-üstə düşmür. Kənddəsənsə, hər addımını götür-qoy etməli, ağzından çıxan hər sözü 3 dəfə fikirləşməlisən ki, yanlış anlaşılmasın. Demək olar ki, artıq kənd təsərrüfatına dair hər şeydən xəbərim var. Halbuki ora gedəndə heç nə bilmirdim. Amma çətinliyi ilə yanaşı maraqlı tərəfləri də çoxdur. Mühitin, həyat tərzin, yaşayışın dəyişir. Dövlət ucqar kənd müəllimlərinə həvəsləndirmə olaraq pul ayırır. Mən orada qalmağa gedəndə, şagirdlərimin valideynləri mənə imkan vermirdilər ki, başqa yerdə qalım. Hərə bir tərəfə dartırdı ki, gəlin bizdə qalın. Onların sənə kömək etmək üçün çalışmaları çox gözəl hisslərdir. Kənd camaatı başa düşürdü ki, şəhər mühitində böyümüş adamın birdən-birə gəlib kənd mühitinə düşməsi çətindir”. 

 

"Elə bil ki, kənd qızısan”

 

Kənddə yaşamağın müsbət tərəflərindən danışan gənc müəllim deyir ki, mənzərəyə baxıb dərs keçməyi hər bir müəllim dadmalıdır: "Başını qaldırırsan - dağlar, gözəl mənzərə, başını aşağı salırsan - şırıltısı ilə zövq verən çay. Adından da məlumdur ki, bura çayların bol olduğu Çaylı kəndidir. Yəni orada hər bir evin həyətindən çay axır. Bizim məktəbin də həyətindən çay keçir. Bu, mənzərə, hava baxımından çox gözəldir. İlk dəfə məktəbin qapısından içəri keçəndə fikirləşdim ki, nə gözəl, elə bu mənzərəyə baxıb dərs keçməyə nə var ki... Lakin kənddə şəraitsizlik az da olsa, insanı incidir. Qablarını, paltarını yumaq istəyirsənsə, çayın suyundan istifadə edirsən. Bunlar həqiqətən də çətin olur. Çünki alışmadığım bir həyat tərzidir. Amma xoşbəxtəm”.

 

Bəlkə də onu xoşbəxt edən şagirdlərinin, valideynlərin sevgisi və məktəbdə seçilməsidir: "Məktəbdə şəhər müəllimləri seçilir. Seçilirsən ki, sən müəllimlərin işə qəbulu imtahanında iştirak edərək öz əməyin nəticəsində şəhər mühitindən bura gəlib çıxmısan. Səni elə qarşılayırlar ki, kənd məktəbini seçməyinə sevinirsən. İnsanlar çəkdiyin əziyyətə qiymət verirlər. Məktəbdə işləməyə başladığım ilk gündən istər iş sahəsində, istər şəxsi, evdə olan çətinliklərlə bağlı həmişə dəstək olub, kömək ediblər. Kənddə yaşayan insanlardan da, məktəbin kollektivindən də çox razıyam. Artıq 4-cü ildir ki, orada işləyirəm. Mənə dəfələrlə dedilər ki, yerdəyişmə imtahanlarında iştirak et, şəhər məktəblərinə gəl. Mən təcrübə topladım, müəllim kimi özümü təsdiqlədim, amma şəhərə gəlmək kimi bir fikrim yoxdur. Artıq bu vəziyyətə, mühitə alışmışam. Mənə burada deyirlər ki, sən sanki Gəncədən gəlməmisən, elə bil kənd qızısan. Məni özlərindən biri kimi görmələrindən çox xoşum gəlir”.

 

 

"Şagird müəllimi sevirsə, fənni də sevir”

 

Müəllim deyir ki, şagirdlərin dərsə marağı çox yaxşıdır: "Kənd məktəbi olmasına baxmayaraq, şagirdlərin dərsə marağı yaxşıdır. Oxumağa həvəslidirlər. Belə düşünürəm ki, istər şəhər, istərsə də kənddə əgər şagirdin müəllimə sevgisi varsa, o fənni mütləq oxuyur”.

 

Müəllimin sözlərinə görə, elə onu kəndə bağlayan şagirdlərinin sevgisidir: "Bizim məktəbdə coğrafiya, ingilis dili müəllimləri yarışlar təşkil edir. Yeni dərs təlimlərindən istifadə edirlər ki, məktəbdə fənnə maraq yaransın. Bir dəfə bu haqda uşaqlar mənə danışanda dedim ki, mən də bu oyunu keçirəcəyəm. Şagirdlərimdən biri mənə dedi ki, müəllim, siz yarış keçirsəniz də, keçirməsəniz də, biz onsuz da sizin dərsinizi sevə-sevə oxuyuruq. Bu mənə böyük fəxr hissi yaşatdı. Çox sevindim ki, bu, şagirdlərimin düşüncəsidir, fənnimə və mənə olan sevgisidir. Bu məktəbə gəldiyim gündən həmişə bu maraq və hörməti görmüşəm. Elə bir şagirdim yoxdur ki, mənim fənnimi oxumasın. Həm də Azərbaycan dili elə bir fəndir ki, istər buraxılış, istərsə də qəbul imtahanlarında ondan imtahan verdikləri üçün oxuyurlar. Ədəbiyyat fənninə gəlincə, çalışdığım qədər şairlərin və yazıçıların həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş tədbirlər keçirirəm. Müəyyən bədii ədəbiyyatları şagirdlərə sevdirməyə, oxutmağa çalışıram. Yəni çox üsullardan istifadə edirəm. İndiki uşaqlar elədir ki, hər şeyin hazır, maraq dairələrinə uyğun qurulmasını istəyirlər. Mən də bunun üçün əlimdən gələni edirəm”. 

 

 

 

Müsahibimizi kənddə narahat edən məqam qız uşaqlarının erkən yaşda ailə qurmağa məcbur edilməsidir: "Kənd məktəblərində təhsil alan şagirdlər daha saf və öyrənməyə meyilli olurlar. Çətinliyi budur ki, kənddə yaşayan uşaqlar kənd təsərrüfatı, heyvandarlıqla məşğul olduqları üçün bu, onların təhsil almasına mane olur. Qız uşaqlarını isə oxutmaqdan çox, ailə qurmağa meyilləndirirlər. Bu həqiqətən də bir müəllimə çətinlik törədir. Öyrədə-öyrədə gətirirsən, bəhrəsini görmək istəyirsən, valideyn başqa istiqamətə yönləndirir. Belə hallarla çox qarşılaşmışam və təsirlənmişəm. Yəni, universitetdə görmək istədiyim bir şagirdimi ailə qurarkən görmüşəm. Qızın, qadının təhsil alması vacib məsələdir. Qızları daha çox 9-cu sinfə qədər oxutmağa üstünlük verirlər. Təhsilə yönləndirən valideynlər də çoxdur. Mənim işlədiyim dörd il müddətində tələbə olan qızlar çoxdur. Amma 9-cu sinifdən çıxarılan, universitetə qəbul olduğu halda imtina edilib ərə verilən şagirdlərim də var. Çox təəssüflənirəm. Təbii ki, tək mən yox, məktəb direktorumuz da əlimizdən gəldiyincə, başa salıb onları fikrindən döndərməyə çalışırıq”.

 

Gənc müəllim sonda başına gələn maraqlı hadisəni də bizimə bölüşdü: "İlk dərs günümdə məni arı sancdı. 24 ildə bu hadisə ilk dəfə idi başıma gəlirdi. Müəllim stolunun üstündə arı olub və mən də onu görməmişəm. 45 dəqiqə uşaqlarla tanışlıq, dərsi izah etməyim və s. ağrını gizlətdim. Zəng vurulandan sonra tənəffüsdə arının iynəsini çıxarıb bir az sakitləşmişdim. Heç kim bilməmişdi ki, məni sinifdə arı vurub”. (kaspi.az)