“Bura köçəndə soyuqqanlı cəmiyyətə uyğunlaşa bilmirdim”
Son vaxtlar Modern.az saytı da daxil olmaqla bir sıra internet portalları onun okeanın o tayından hazırlayıb göndərdiyi yazıları məmuniyyətlə oxuculara təqdim edir. Həmin yazılarda vətəndən çox uzaqlarda - Amerika Birləşmiş Ştatlarında yaşayıb-yaradan, müxtəlif sahələrdə çalışan azərbaycanlıların kimliyindən bəhs olunur. Müsahibimiz Amerikadakı soydaşlarımızı bizə tanıdan Elman Eldaroğludur.
- Öncə sizi yaxından tanıyaq. Elman Eldaroğlu kimdir?
- Elman Eldaroğlu 1966-cı ildə Sumqayıt şəhərində dünyaya gəlib. Əslən Yardımlı rayonundandır. “Yardımlı Xeyriyyə Cəmiyyəti” İctimai Birliyinin sədri, “Yardımlının Səsi” müstəqil qəzetinin təsisçisi və baş redaktorudur. “Alın yazısı”, “Bir yarpaq ömrü”, “Bir elin övladları”, “Ömrün Yardımlı döngəsi” kitablarının və 20-dən çox publisistik kitabçanın müəllifidir. Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin və eləcə də Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür.
- Amerikaya gedişiniz necə baş verdi və nə zamandır ki, orada yaşayırsız?
- Həyat yoldaşım burada doktoranturada təhsil alır. Bildiyiniz kimi, doktoranturada təhsil uzunmüddətli olduğu üçün, ailə pərakəndə düşməsin deyə, mən də buradayam. 2015-ci ildən ABŞ-da yaşayırıq...
- Bu illər ərzində tam olaraq Amerika mühitinə uyğunlaşa bilmisinizmi?
- Əvvəllər çox çətin idi. İctimaiyyətlə sıx əlaqədə olan bir adam kimi, buradakı soyuqqanlı cəmiyyətə uyğunlaşa bilmirdim. Ünsiyyətdə olmağa, fikirlərimi bölüşməyə demək olar ki, bir kimsə yox idi. Sonra dil kurslarına yazıldım. Orada özümə necə deyərlər, yeni dostlar tapdım. Yəni mənimlə dil kurslarına qatılan ruslar və türklərlə dostlaşdım. Bir müddət sonra iş izni alıb çalışmağa başladım. Yavaş-yavaş, addım-addım mənim üçün yeni olan bu cəmiyyətə qaynayıb-qarışmağa səy göstərdim. Amma yenə də özümü Vətəndəki kimi rahat hiss etmirəm. İllərlə qazandığım dostlardan, mənə əziz olan insanlardan, doğmlarımdan ayrı düşmüşəm. Belə götürəndə heç bir çətinliyim yoxdur, dolanışığım çox yaxşıdır, fəqət çatmayan bir şey var - Vətən!
- Bəzilərinə görə, Amerika cəmiyyəti çox mühafizəkardır. Əsasən mühafizəkarlıq nədən ibarətdir?
- Amerika nəhəng dövlətdir, burada elə ştatlar var ki, ərazisi Azərbaycandan dörd-beş dəfə böyükdür. 250 illik müstəqillik tarixi olan bir ölkə əlbəttə ki, oturuşmuş, qanunların ali olduğu bir yerdir. Burada milli idealogiya çox güclüdür. Uşaq bağçasından tutmuş orta məktəbin sonuncu sinfinə qədər insanların beyninə vətənpərvərlik ruhu aşılanır. Adam burada ev-eşiksiz, ən kasıb amerikalının da yanında bu ölkəni pisləyə bilməz. Həmin dəqiqə mənfi reaksiyanı hiss edəcəksən. Doğrudur, burada milli ayrı-seçkilik yoxdur, amma bu, Amerikaya gələn birinci nəsil insanlara çox vaxt aid olmur. Yəni ABŞ-a ilk gələn insan həmişə əziyyət çəkir, çox çalışır. Ondan sonrakı nəsil üçün rahat həyat adi bir tərzə çevrilir. Tək işləyib bir ailəni saxlamaq çox çətindir, işləmək yaşına çatmış hər kəs hökmən haradasa çalışmalıdır. Burada da neqativ hallar yetərincədir. Mən onları sadalayanda çoxları inanmaq istəmir. Heç onlar barəsində danışmayacağam da. Amma ABŞ təhsil almaq, elm sahəsində inkişaf etmək, bizneslə məşğul olmaq üçün misilsiz bir məkandır. Heç kim sənə mane olmur, əksinə, üzərində həmişə dövlətin qayğısını hiss edirsən...
- Amerika ilə Azərbaycanı müqayisə edərkən hansı fərqləri sadalaya bilərsiz?
- İcazə verin, bunu bir-iki cümləylə ifadə edim. Bizdə mənəviyyat güclü olsa da, təfəkkürdə problemlərimiz var, burada isə mənəviyyat zəif, təfəkkür çox güclüdür...
- Son vaxtlar Modern.az və digər saytlarda bir-birindən maraqlı yazılarla çıxış edirsiz. ABŞ-da yaşayan azərbaycanlıları tapıb, onlar haqqında bilmədiyimiz informasiyaları oxuculara çatdıra bilirsiniz. Onları tapmaq asan, yoxsa çətindir?
- Çox sadə. Mən azərbaycanlıyam, amerikalıların arasında hər bir azərbaycanlı mənə doğmadır. Əvvəlcə çox götür-qoy etdim. Ölkə böyük, əhalisi 330 milyona yaxın. Bu qədər insanın içindən azərbaycanlıları, özü də sıradan bir nəfər deyil, müxtəlif uğurlara imza atan, oxucular üçün də maraqlı olacaq soydaşlarımızı axtarıb tapmaq mənə çox çətin gəlirdi. Amma bir gün qərara aldım ki, köhnə peşəmi işə salım. Nə qədər ki, buradayam mən də xalq üçün faydalı iş görüm. İlk olaraq yaxından tanıdığım insanlardan yazdım. Gördüm ki, Azərbaycan mətbuatı maraqla bu yazıları dərc edir və buna həqiqətən də ehtiyac var. Sonra əhatəni genişləndirdim.
Amerikada yaşayan soydaşlarımızın sosial şəbəkələrdə olan qruplarında elan verdim ki, kim özündə ictimaiyyətə təqdim olunası uğurları görürsə, səsimə səs versin. Beləliklə, düşünüb işə saldığım, bu şəxsi layihəm həyata keçməyə başladı. Müraciətlər gəldikcə, yazıları işləyib mətbuata ötürdüm.
Amma işin çətin tərəfi də var: bildyiniz kimi, ABŞ-la Azərbaycan arasında gecə-gündüz fərqi var. Mən hər iki ölkənin vaxtı ilə işləyirəm. Yazıları Amerika vaxtı ilə hazırlayıb, Azərbaycan vaxtı ilə bizim mətbuata göndərirəm. Demək olar ki, mən bu işə başlayandan rahatlığım da pozulub, az yatıram. Ola bilsin kiməsə adi görünər, təsəvvür edin ki, hər gün işdən qayıdıb, sövdələşdiyimiz bir adamla “Vatçap”da görüntülü danışır, onu davranışı vasitəsi ilə yaxından tanımağa çalışır, məlumatlarını əldə edib sağollaşıram. Və həmin andaca yazını necə deyərlər, isti-isti qələmə alıram. Sonra qəhrəmanıma göndərib məlumatların doğruluğunu dəqiqləşdirirəm. Daha sonra “Feysbuk” səhifəmdə yerləşdirib, oradan da mətbuat işçilərinə göndərirəm. Amerika vaxtı ilə səhərə yaxın yatmağa, istirahət etməyə gedirəm. Hər gün bir yazı işləməsəm, bu qədər insanı əhatə edə bilmərəm. Qısa müddətdə 50-yə yaxın soydaşımızı artıq Azərbaycan ictimaiyyətinə təqdim etmişəm. Əslində, bu insanları nəinki Azərbaycan ictimaiyyətinə, həm də ABŞ-dakı azərbaycanlılara da tanıtdırıram. Ucsuz-bucaqsız ölkə, bu başında yaşayan, o biri başında yaşayandan xəbərsizdir. İndi özünüz təsəvvür edin ki, bu işin mahiyyəti nə qədərdir...
- Amerikada yaşayan azərbaycanlılar ənənələrimizə, dəyərlərimizə nə dərəcədə sadiq qala biliblər?
- Bəziləri Amerika cəmiyyətinə qaynayıb-qarışsa da, sevindirici haldır ki, soydaşlarımızın böyük əksəriyyəti milli kimliyini itirməyib. Azərbaycanda olduğu kimi, burada da milli bayramlarımızı qeyd edir, bir araya gəlirlər. Bunun üstünə dövlət bayramlarımızı da gələndə heç bir narazılığım yoxdur. Əslində, bu bütün millətlərə aiddir. Amerikada hindlidən tutmuş çinliyədək hər bir xalq öz milli və rəsmi bayramlarını toplum şəkilində qeyd edir. Amma ikinci, üçüncü nəsil azərbaycanlıların çoxu ana dilimizi bilmir. Qorxuram ki, bir neçə nəsil dəyişdikdən sonra, şəcərə etibarı ilə azərbaycanlı olanların çoxunda milli mənsubiyyətindən əsər-əlamət qalmasın...
- Amerikada yaşayan həmvətənlərimizə yerli xalqların münasibəti necədir?
- Bütün ölkələrdə olduğu kimi burada da millətçilər var. Amma bu, o qədər də hiss olunmur. Çünki hamı qanunun aliliyindən qorxur. Bir də ki, ABŞ mühacirlər ölkəsidir. Burada yerli adamlar qırmızı dərililərdir. Onlar da ki, bu nəhəng dövlətin içində necə deyərlər, əriyib itiblər. Bir şeyi də qeyd edim ki, qırmızı dərililər bütün dövlət vergilərindən azaddırlar...
- Yazılarınızdan da hiss olunur ki, poetik ruhlu insansız. Belə deyək də, yazı-pozu adamısınız. Elə publisistik yazılarınız varmı ki, obraz olaraq özünüzsüz?
- Publisistik yazılarım çoxdur. Hərəsində az da olsa varam, amma tamamilə özümü əks etdirən yazım yoxdur…
- Uzaq Amerika sizin üçün qərib diyardır. Maraqlıdır, qəribliyinizi nə ilə ovundurursunuz?
- Qəribi ağlamaq tutanda ovundurmaq olmur ki… Necə deyərlər, ağlayıb ürəyi boşalandan sonra özü sakitləşir. Əlbəttə ki, bu bir zarafatdır. Hər gün qələmə aldığım yazılar məni darıxmağa qoymur…
- Azərbaycanı mütəmadi olaraq izləyə bilirsinizmi? Maraqlıdır, Azərbaycan kənardan necə ölkə təsiri bağışlayır?
- Bəli, internetdən izləyirəm. Heç kim ayranına turş söyləməz. Yadıma bir əfsanə düşdü, ibrətamiz olduğu üçün söyləyəcəm: Bir gün şah Məcnunu yanına çağırıb deyir ki, sən axı bu Leylinin nəyinə vurulmusan, elə də gözəl olmayan bir qara, adi qızdır. Məcnun cavabında nə desə yaxşıdır: Sən onu mənim gözlərimlə görməmisən. İndi onun sözü olmasın, mən Azərbaycana aşiq gözüylə baxıram…
kitabı
