Firuz Mustafa

Xatırlayıram, 80-ci illərin sonu idi. Qonşu ölkə ilə başlayan münaqişə get-gedə şiddətlənirdi. O vaxt Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə kafedrasında çalışırdım. Bu quruma az-çox bələd olanlar bilir: Akademiyanın və ölkədəki ali məktəblərin aspirant və dissertantları həmin kafedrada imtahan və “minimum” verməli idilər. Bir sözlə, gələcək alimlərin sabah hansı sahə üzrə işləyəcəklərindən asılı olmayaraq, bu imtahan “prosedurundan” keçməli idi.

Dəds dediyim gələcək elm adamları arasında istedadlı aspirantlar çox idi. Mühazirə və seminarlarda öz maraqlı mühakimə və sualları ilə seçilənlərdən biri barədə danışmaq istəyirəm. Bu, birləşmədəki rəfiqələrinin “Gülya” deyə çağırdığı bir qız idi. Səhv etmirəmsə, dəqiq elmlər üzrə təhsil almışdı. Orta boylu, zərif, alagöz bir xanımdı...

Günlərin bir günü “Gülya” dərsə gəlmədi. Dedilər ki, könüllü olaraq cəbhə bölgəsinə gedib. Az sonra bu zərif xanımın bu cür gözlənilməz jestindən sonra “arxa cəbhədə” qalmağı mənəvi cəhərdən həzm edə bilməyən oğlanların da bir çoxu odlu nöqtələrə üz tutdu...

Aradan illər keçdi. Mətbuat üçün ordudan tez-tez yazılar hazırlayan kiçik qardaşım bir gün mənə dedi ki, hərbi hissələrin birində qulluq edən “bir qadın komandir” sənə salam göndərdi. Sən demə, həmin xanım qardaşımla söhbət əsnasında deyib ki, “mən əvvəllər aspiranturada oxumuşam, Firuz Mustafayev müəllimimiz olub”. 
Mən həmin komandirin kim ola biləcəyini təxmin elədim. “Komandir xanım” onu da deyibmiş ki, Firuz müəllimin yolu bu tərəflərə düşsə, əsgərlər qarşısında çıxışını təşkil edərik. (Əlbəttə, elə dərs dediklərim var ki, mən özümü onların müəllimi hesab etmirəm. Və elə dərs demədiyim adamlar var ki, onlar məni özlərinə müəllim hesab edirlər).

Bir müddətdən sonra qardaşımla yolumuzu həmin hərbi hissədən saldıq.

Bizi hərbi geyimli bir qadın qarşıladı. Bu, bizim keçmiş aspirant idi. Əl tutub görüşdük. O, xeyli dəyişmişdi. Gizir rütbəsində idi. Qara saçlarına dən düşmüşdü. Əslində buna heç “dən” demək də düzgün olmazdı; səliqə ilə daranmış gür telinin üstündə nəzərə çarpan ağ saçlar arxaya doğru uzanırdı; sanki qaranlıq gecənin içindən ağ bir işıq yolu keçib gedirdi. Zərif sifəti sərtləşmişdi. Ala gözlərində bir yorğunluq vardı; Allah bilir, bəlkə də ötən günkü ağır döyüşdən sonra dincəlməyinə ehtiyac vardı; amma buna baxmayaraq, o, özünü əsl döyüşçü kimi təmkinli aparırdı.

“Atüstü”, qısa, yığcam bir söhbətimiz oldu.

Yadımdadır, üz-gözündən yorğunluqla bərabər bir mərdlik və dözümlük yağan xanıma belə dedim:

-Siz öz aspirant həmkarlarınızdan fərqlənirdiniz. İntellektual bir elm adamı idiniz. Bəlkə də elə elmlə məşğul olsaydınız, vətənimiz üçün daha faydalı olardı.

O, gülümsəyərək dedi:

-Müəllim, vətənimiz olmayandan sonra bizim elmimiz kimə gərəkdir?..

Bu sözlərin müqabilində ta nə demək, nəyi əlavə etmək olardı?

Mühazirə söyləməyə ehtiyac qalmadı.

Görüşüb ayrıldıq. Əli ağac kimi qabarlı və möhkəm idi...

Bir vaxt dərs dediyim döyüşçü qadının mərd sifəti hələ də gözüm önündədir. İndi bilmirəm o, haradadır. Çox güman ki, ordudan tərxis olunub, öz adi həyatını yaşayir. Lap elə təsadüfən bu kiçik yazını da oxuya bilər.

P.S. Bu, real bir həyat hadisəsinin qısa təəssüratı və təsviridir. Mən bir çox nəsr və səhnə əsərlərimdə döyüşça qadın obrazları da yaratmışam.
P.P.S. Vətənimiz, torpaqlarımız uğrunda döyüşən hər bir qazimizin, xüsusən silaha sarılan döyüşçü qızlarımızın-qadınlarımızın əllərini öpürəm.