James Webb Kosmik Teleskopu (JWST) kainatın ən dərin qatlarına baxaraq alimləri heyrətləndirən yeni bir kəşfə imza atıb. Teleskopun müşahidələri zamanı “Kiçik Qırmızı Nöqtələr” adlandırılan və kainatın formalaşmasının çox erkən mərhələlərinə aid olduğu düşünülən üç sirli obyekt aşkar edilib.
AzEdu.az xəbər verir ki, alimlərin hesablamalarına görə, bu obyektlər kainatın cəmi 600 milyon – 1 milyard il yaşı olduğu bir dövrdə mövcud olub. Mövcud kosmoloji modellərə əsasən isə bu qədər erkən mərhələdə belə parlaq və sıx strukturların yaranması son dərəcə çətin hesab edilirdi. Bu da kəşfi elm dünyası üçün xüsusilə maraqlı edir.
Mütəxəssislər hazırda bu obyektlərin təbiətini müəyyənləşdirməyə çalışırlar və iki əsas nəzəriyyə üzərində dayanırlar:
Nəhəng qara dəliklərin ilkin formaları: Bu “qırmızı nöqtələr” ətrafındakı maddəni sürətlə udan və bu proses zamanı böyük enerji saçan superkütləli qara dəliklərin ilkin “toxumları” ola bilər.
Ultra səmərəli erkən qalaktikalar: Ölçüləri Samanyolu qalaktikasından xeyli kiçik olsa da, maddəni ulduz yaranmasına çox sürətlə çevirən, yüksək aktivliyə malik erkən qalaktikalar olma ehtimalı da istisna edilmir.
Qırmızı rəng nəyi göstərir?
Bu obyektlərin qırmızı rəngdə görünməsinin əsas səbəbi kainatın genişlənməsi ilə bağlıdır. Onların yaydığı işıq milyardlarla il boyunca kosmosda hərəkət edərkən dalğa uzunluğu uzanır. “Qırmızıya sürüşmə” adlanan bu effekt obyektlərin həm son dərəcə uzaqda, həm də kainatın çox qədim dövrlərinə aid olduğunu göstərir.
Alimlər hesab edirlər ki, JWST-nin gələcək müşahidələri bu sirli obyektlərin əsl təbiətini aydınlaşdırmağa və kainatın ilk dövrlərində qalaktika və qara dəliklərin necə formalaşdığını daha yaxşı anlamağa imkan verəcək.
Zeynəb Tehranlı
