Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun şöbə müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü Ramiz Alıquliyev və institutun böyük elmi işçisi Nərmin Adıgözəlovanın həmmüəllifi olduqları məqalə “Journal of Scientometric Research” jurnalında dərc edilib.

İnstitutdan AzEdu.az-a bildirilib ki, İmpakt Faktor (İF) jurnalların nüfuzunu ölçmək üçün hazırda ən geniş istifadə olunan göstəricidir. 60 ildən çox istifadə olunmasına baxmayaraq, bu göstərici bir çox tədqiqatçılar tərəfindən tənqidə məruz qalıb. Onun ən çox tənqid olunan və çatışmayan cəhəti hesablanma zamanı istinad edən mənbənin nüfuzunun nəzərə alınmamasıdır. Başqa sözlə, istinad edən bütün mənbələr (jurnallar) eyni nüfuza malikdir. Burada əsas şərt odur ki, istinad edən mənbələr yalnız WoS bazasında indeksləşir və bu bazadan kənar heç bir göstərici nəzərə alınmır.

Lakin son illər aparılan tədqiqatlar göstərir ki, İF-nin bu cür hesablanması obyektivliyi əks etdirmir. İlk növbədə, istinad edən mənbələrin İF-si bir-birindən ciddi surətdə fərqlənə bilər və fərqlənir. Aydındır ki, İF-nin qiymətinə görə bu şəkildə fərqlənən jurnalların nüfuzu eyni ola bilməz. Bu halda, onlardan gələn istinadların bərabər götürülməsi, yəni eyni çəki ilə nəzərə alınması obyektivliyi əks etdirmir. Bu çatışmazlığın aradan qaldırılması üçün bir çox tədqiqatçılar tərəfindən İF-nin çəkili variantları təklif olunub.

Müəlliflər tərəfindən təklif olunmuş çəkili İF-nin üstün cəhəti ondan ibarətdir ki, burada istinad edən mənbənin nüfuz göstəricisi kimi iki müxtəlif bazanın (WoS və Scopus) göstəriciləri (5IF və SJR) nəzərə alınıb.

Təklif olunmuş çəkili İF digər müəlliflərin, o cümlədən İF ilə eksperimental olaraq müqayisə olunub. Eksperimentin nəticələri göstərib ki, İF-nin hesablanması zamanı istinad edən mənbənin nüfuz göstəricisi kimi müxtəlif göstəricilərin nəzərə alınması daha məqsədəuyğundur və jurnalların ranqlaşdırılmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edə bilər.

Məqalənin nəşr olunduğu “Journal of Scientometric Research” jurnalı “Web of Science”, “CNKI”, “EBSCO Publishing’s Electronic Database”, “Exlibris”, “Google Scholar”, “Hinari”, “Infotrieve”, “Journal Guide”, “National Science Library”, “OpenJGate” və s. elmi bazalarda indeksləşir.