Azedu.az
https://modern.az/ https://www.instagram.com/apak.az/
2019-05-26 13:23:00
Elm və texnikanın bütün sahələrində tətbiq edilən fəaliyyət - TƏSNİFAT

Aparılmış elmi tədqiqatlar və işləmələr, elmi biliklərin yaradılması və tətbiqi prosesi iqtisadi fəaliyyət növü kimi təsnifləşdirilir.

Bu növ fəaliyyətlər elmi-texniki fəaliyyət kateqoriyasına aid edilir. Bura elm və texnikanın bütün sahələrində yaradılan, yayılan və tətbiq edilən fəaliyyət daxildir.

Bu anlayış elm və texnika statistikasının baza kateqoriyası hesab edilir.

Bəs elm və texnika fəaliyyətinə nələr daxildir?

Elmi-texniki fəaliyyət aşağıdakı üç növə bölünür: 

- elmi tədqiqatlar və işləmələr;

- təhsil və kadrların hazırlanması;

- elmi-texniki xidmətlər.

Təhsil və kadrların hazırlanması dedikdə, daimi olaraq mühəndislərin və tədqiqatçıların hazırlanması başa düşülür. Buraya ali və orta təhsildən sonrakı təhsil daxil edilir. Bu fəaliyyət növü Beynəlxalq təhsil standart təsnifatının (İnternational Standard Classification of Education - İSCED) 5 və 6-cı dərəcələrinə uyğundur. 

Elmi-texniki xidmətlər dedikdə elmi-texniki biliklərin istehsalı (yaradılması), yayılması və tətbiqini həyata keçirən elmi-tədqiqat və işləmələrlə əlaqəli fəaliyyət başa düşülür. Statistik təhlil məqsədləri üçün tədqiqatları və işləmələri ayırmaq lazımdır. Elmi-texniki xidmətlər elmi təşkilatlarda qeyri-əsas fəaliyyət növü kimi təsnif edilir. Bu fəaliyyəti xüsusi şöbə (elmi-texniki informasiya, kitabxana, arxiv, muzey və s.) həyata keçirir. Elmi-texniki xidmət şöbəsi nəinki elmi biliklərin yaradılması və tətbiqi üzrə məlumatları toplayır, eyni zamanda təhlil predmeti olan empirik biliklərin toplanmasını təşkil edir.

Elmi-texniki xidmətə aşağıdakı fəaliyyət növləri aiddir:

- elmi-texniki informasiya sahəsində fəaliyyət (məlumatların toplanması, kodlaşdırılması, qeydiyyatı, işlənməsi, göndərilməsi, yayılması və s.) ;

- kitabxanaların, muzeylərin, botanika və zoologiya bağlarının, digər elmi-texniki yığıncaqların (arxeoloji və geoloji və s.) elmi-texniki fəaliyyəti;

- elmi-texniki konfransların və simpoziumların təşkili və aparılması;

- elmi-texniki ədəbiyyatın tərcüməsi, redaktəsi və nəşri;

- topoqrafik, geoloji və hidroqrafik şəkillər, meteoroloji və seysmoloji müşahidələr, torpağın, bitkilərin, balıq və yabanı faunanın inventarizasiyası, torpaq, hava və sudan götürülmüş sınaqlar, radioaktivliyin səviyyəsinə nəzarət;

- əvvəllər hazırlanmış metod və üsullardan istifadə etməklə geoloji kəşfiyyat və axtarışlar;

- iqtisadi, sosial, mədəni və humanitar hadisələrə, ictimai rəyin və bazarın vəziyyətinə dair məlumatın toplanması;

- texniki sınaqlar, standartlar, metrologiya, keyfiyyətə nəzarət, digər işlər;

- elmi-texniki layihələrin hazırlanması üzrə məsləhət verilməsi;

- patent-lisenziya fəaliyyəti.

Qeyd: Məqalədə Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatlarından istifadə edilib.