Süni intellektin (Sİ) təhsilə inteqrasiyası son illərdə sürətlə inkişaf edir və bu sahədə bir çox yeniliklər baş verir. Bu inteqrasiya həm müəllimlər, həm də öyrənənlər üçün yeni imkanlar yaradır. Süni intellekt müxtəlif sahələrdə tətbiq olunur və artıq həyatımızın hər bir aspektinə təsir göstərir.
Tədris prosesində isə Sİ-nin tətbiqi təlimin fərdiləşdirilməsi, tələbələrin ehtiyaclarına uyğunlaşdırılmış proqramların hazırlanması və tədris prosesinin effektivliyinin artırılması üçün böyük imkanlar yaradır.
Azərbaycanda süni intellektin tədqiqi və inkişafı artıq dövlət səviyyəsində strateji istiqamət kimi müəyyənləşdirilib. 2025-ci ilin mart ayında Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasının 2025–2028-ci illər üçün Süni İntellekt Strategiyası” təsdiq edilib.
Gəlin tədris zamanı Süni intellektin faydalarına nəzər salaq:
Fərdi Tədris İmkanları
Sİ şagirdlərin bilik səviyyəsinə və öyrənmə tərzinə uyğun fərdi tapşırıqlar və dərs planları hazırlaya bilər.
Avtomatlaşdırılmış Qiymətləndirmə
Testlərin, esse və yazılı işlərin avtomatik yoxlanılması vaxta qənaətə imkan verir.
İnteraktiv və cəlbedici tədris materialları
Sİ vasitəsilə oyunlar, viktorinalar, animasiyalar və interaktiv dərslər yaratmaq mümkündür.
Bu, şagirdlərin motivasiyasını artırır.
Davamlı geribildirim
Şagirdlər dərhal geribildirim alaraq səhvlərini düzəldə bilirlər.
Bu, öyrənmə prosesini daha effektiv edir.
Dil və tərcümə dəstəyi
Müxtəlif dillərdə tədris materiallarının hazırlanması və tərcüməsi asanlaşır.
Xarici dil öyrənən şagirdlər üçün əlavə dəstək olur.
Əlçatanlıq və inklüzivlik
Görmə və eşitmə məhdudiyyətli şagirdlər üçün uyğunlaşdırılmış materiallar təqdim edə bilir.
Təhsilin hər kəs üçün əlçatan olmasına kömək edir.
Təhlil və statistika
Şagirdlərin inkişafını izləmək və təhlil etmək üçün statistik məlumatlar təqdim edir.
Təhsildə istifadə üçün bir çox süni intellekt (Sİ) alətləri mövcuddur və onların hər biri müxtəlif məqsədlərə xidmət edir. Aşağıda müəllimlər və şagirdlər üçün ən faydalı və praktik Sİ alətlərini təqdim edə bilərəm.
Müəllimlər üçün Faydalı Sİ Alətləri
1. Dərs Planlaşdırma və Tapşırıq Hazırlama
2. Qiymətləndirmə və Rəy
3. Vizual və İnteraktiv Materiallar
Şagirdlər üçün Faydalı Sİ Alətləri
1. Öyrənmə və Təkrarlama
2. Yazı və Dil Bacarıqları
3. Kodlaşdırma və Texnologiya
Təhlil və İzləmə Alətləri
Ənənəvi tədris metodları insan təcrübəsinə və pedaqoji bacarıqlara əsaslanır, lakin zaman və resurs baxımından məhdudiyyətlərə malikdir.Sİ bu məhdudiyyətləri aradan qaldıraraq daha çevik, fərdi və məhsuldar tədris mühiti yaradır. Ən yaxşı nəticə isə bu iki yanaşmanın birgə istifadəsi ilə əldə olunur — yəni müəllimin təcrübəsi və Sİ-in gücü birləşərək təhsili yeni səviyyəyə qaldıra bilər.
Süni intellekt məktəblərdə təhsilin fərdiləşdirilməsi, sürətləndirilməsi və keyfiyyətinin artırılması üçün güclü vasitədir. Lakin bu texnologiyanın uğurlu tətbiqi üçün:
Müəllimlərin bu sahədə bilik və bacarıqları artırılmalıdır.
Etik və pedaqoji çərçivələr formalaşdırılmalıdır.
Şagirdlərin yaradıcı və tənqidi düşüncəsi dəstəklənməlidir.
Texnologiya bir vasitədir - onu uğurlu edən insan amilidir
N.Nərimanov adına 2 nömrəli məktəb-liseyinin Azərbaycan dili və Ədəbiyyat müəllimi
Elvira Allahverdiyeva
