Finlandiyanın məktəbəqədər təhsil sistemi- Müəllimlər üçün magistr dərəcəsi vacibdir

Finlandiyada uşaq bağçaları necə işləyir? Uşaqlara nə öyrədilir? AzEdu.az  bu  sualların cavabını təqdim edir:

Finlandiyada bağçalar

Finlandiyadakı uşaq bağçalarının böyük qismi bələdiyyələrə aiddir. Bunların içərisində bəzi özəl bağçalar da var. Məsələn, sadəcə macarca danışılan özəl bağçalar var. Təbii ki, özəl bağçalar da dövlətin müəyyənləşdirdiyi standartlara uyğun olmalıdır.

Finlandiyadakı uşaq bağçalarının fiziki xüsusiyyətləri:

• Adətən bağçalar ibtidai məktəblərin yanında ayrı bir binada yerləşir.
• Bağçaların içində oyun, yemək və vanna otaqları, paltar qurutma aparatları, mərkəzi isitmə sistemi, yeni binalarda yerdən isitmə sistemi də mövcuddur. Bağçanın həyəti, parkı, uşaq arabalarını qoya biləcəyiniz bağlı məkanları var.
• Finlandiyada bağçaların olmazsa olmazı: Çöldə uşaqların vaxt keçirə biləcəyi və oynaya biləcəyi həyəti olmalıdır. Finlandiyada özəl bağça açmaq istəyənlər buna xüsusi olaraq diqqət etməlidirlər.
• Uşaqların olduğu yerdə texnoloji alətlər olmur. Sadəcə olaraq uşaqların musiqi dinləyə bilmələri üçün musiqi setləri var.
• Bağçaya ayaqqabı ilə girilməsinə icazə verilmir. Girişdə ya ayaqqabınızı çıxardırsınız, ya da baxıldan istifadə edirsiniz. Ailə istəyirsə, uşaqların içəridə geyinməsi üçün rahat ayaqqabı gətirə bilərlər.

Finlandiyada bağça qiymətləri

Bağçalar əksər insanların düşündüyü kimi ödənişsiz deyil. Ailənin ödəyəcəyi qiymət aylıq büdcəyə görə müəyyənləşdirilir. Yəni ailənin gəliri aşağıdırsa az, gəliri yüksəkdirsə, daha çox ödəyir. Əvvəllər isə ödəniş aylıq hesablanırdı. İndi yeni sistemə keçilib; aylıq ödəyəcəyiniz ödəniş uşağın bağçada keçirdiyi saata əsasən hesablanır.

Uşağı bağçaya apardığınızda və uşağı  bağçadan götürdüyünüzdə bağçadakı yumru enerji cihazına bənzər aləti səlahiyyətli şəxslərdən birinin telefonuna oxudursunuz. Bu proqram uşağın bağçada neçə saat qaldığını hesablayır.

Standart aylıq ödəniş isə 100-250 euro arasında dəyişir.

Finlandiya bağçalarında təhsil sistemi

Bağçalarda müəllimələr və dayələr olur. Müəllimlər  gün ərzində ediləcək fəaliyyətlərin və uşaqlara öyrədiləcək şeylərin planını qurur. Uşaq baxıcıları da bu planları tətbiq edir.

Finlandiyada məktəbə başlama yaşı 7-dir. Uşaqların bağçaya başlaması üçün isə 1 yaşı olmalıdır. Yəni Finlandiyada 1-7 yaşarası uşaqlar bağçaya gedə bilirlər. Uşağı bağçaya göndərmək məcburi deyil, amma ailələrin böyük bir qismi uşaqlarını bağçaya göndərir.

Finlandiya bağçalarının gün rejimi belədir:

• Səhər 8:00 – 8:30 səhər yeməyi
• Bir-iki saat oyun və təhsil, havaya görə həyətdə keçirilən zaman
• Saat 11:00-da günorta yeməyi
• Yeməkdən sonra uşqların təmizliyi, paltarının dəyişdirilməsi, əl-üzünün yuyulması
• Saat 12:00 – 14:00 günorta yuxusu
• Saat 14:00-da günortadan sonra yeməyi
• Saat 14:00-dan vəziyyətə görə, içəridə oyun və ya uşaqların bağçaya çıxardılması

Havanın soyuq və yağışlı olmasına baxmayaraq uşaqların çöldə vaxt keçirmələrinə şərait yaradılır. Hava çox soyuq və yağışlı deyilsə uşaqlar hər gün bir neçə saat bağçanın həyətində oynayırlar.

Finlandiyadakı bağçalarda uşaqlara nələr öyrədilir?

Uşaqların yaş aralığına görə, öyrədiləcək mövzular da fərqli olur. 1 yaşdan 7 yaşa doğru sırayla nələr öyrədildiyindən danışsaq:

• Əvvəlcə uşaqlara yemək yemə vərdişləri qazandırılır. Uşaqlar kiçik yaşlarından etibarən yeməkləri özləri yeyirlər.
• Uşaqlara gün içərisində hekayələr oxunulur, mahnılar dinlədilir və uşaqların çox kiçik yaşlarından etibarən rəsm çəkməsinə təşviq edilir.
• Uşaaqlara özünəqulluq vərdişləri qazandırılır.
• Uşaqların əl bacarıqlarının inkişaf etməsi üçün fəaliyyətlər edilir. Kağız kəsmə, yapışdırma, dekor əşyalar düzəltmək və s.
• Uşaqların fiziki inkişafı üçün isə bağça həyətində sərbəst oynamalarına icazə verilir və bəzən də kiçik yarışlar hazırlanır.
• Eyni zamanda bəzi yerlərdə uşaqlara buz üstündə sürüşmək də öyrədilir.
• Bağçalarda uşaqlara rənglər, sayılar və əşyaların adları öyrədilir.

Finlandiya təhsil sistemi möcüzəsi deyilən şey əslində sadəlik və təbiilikdir:

• Uşaqları saatlarca bir sıraya oturdub nələrsə əzbərlətməyə çalışmaq yerinə, mümkün qədər sadə və qısa bir proqramla və hər şeyi praktik olaraq tətbiq edərək öyrənmələrinə təşviq edilir
• Əgər uşaq immiqrant bir ailədəndirsə, əlavə proqramlar vasitəsilə dil öyrənməsinə dəstək verilir.
• Uşağın ailəsini dini inancı da diqqətə alınan mövzular arasındadır.

Qısaca desək bağçalarda öyrədilən mövzular digər ölkələrdən çox fərqli deyil. Burada öyrətmə metodu və öyrədən şəxslərin keyfiyyəti önəmli rol oynayır. Digər önəmli faktor isə ailədən gələn təhsilin yaxşı olmasıdır. Finlandiya dünyadakı ən çox kitab oxunan ölkələrdən biridir. Kitab oxuma vərdişləri kiçik yaşlarından uşaqlara da qazandırılır.

Finlandiyada uşaq bağçasında işləmək

Bağça müəllimi ola bilmək üçün universitetdə bu bölümü bitirib magistratura səviyyəsində təhsilə sahib olmağınız lazımdır. Finlandiya uşaq bağçalarında dayə olaraq çalışmaq üçün isə ibtidai sinifin ardından peşə məktəblərinə getməyiniz lazımdır.

Finlandiya uşaq bağçalarında işləmək şərtləri çox yaxşıdır. Bağçaların əksəriyyəti həftəsonları işləmir. Adətən həftədə 5 gün, səhər 08:00-dan 17:00 arası işləyirlər. Digər ölkələrə görə ən önəmli fərq hər baxıcıya düşən uşaq sayının az olmasıdır. Məsələn 10-12 nəfərlik uşaq qrupu ilə ortalama 2-3 baxıcı maraqlanır.(bagcam.az)