Sertifikasiya imtahanında yüksək nəticə əldə etmiş müəllimlər, adətən, öz peşəkar fəaliyyətlərində daha səmərəli və yaradıcı olur, dərs prosesinə innovativ üsullar tətbiq edirlər. Belə müəllimlərin dərs dediyi şagirdlər də bu mühitdən faydalanaraq daha yüksək nailiyyət göstərirlər.
Aparılan müşahidələr göstərir ki, sertifikasiyadan yüksək nəticə toplayan müəllimlərin şagirdləri 4-cü və 6-cı sinif monitorinq qiymətləndirmələrində digər şagirdlərə nisbətən daha yüksək nəticə əldə ediblər.
Müəllimin sertifikasiya nəticələri ilə şagird nailiyyətləri arasında birbaşa əlaqə olmasının əsas səbəbi nədir?
Mövzu ilə bağlı AzEdu.az-a açıqlama verən Hədəf Liseyinin icraçı direktoru Elmin Yaqubbəyli bildirib ki, sertifikasiya imtahanı çoxları üçün sadəcə bir qiymətləndirmə mərhələsidir:
“Amma əslində o, müəllimin öz üzərində işləmək iradəsini və öyrətmə fəlsəfəsini ortaya qoyur. Çünki burada yüksək nəticə əldə edən müəllim yalnız test suallarını düzgün cavablayan deyil, həm də öyrənmənin, inkişafın və məsuliyyətin simvoludur. Və maraqlısı budur ki, bu inkişaf təkcə müəllimdə qalmır, sinif otağında zəncirvari bir təsirə çevrilir.
Sertifikasiyada yüksək nəticə göstərən müəllimlər fənni sadəcə öyrədən deyil, düşünməyi öyrədən müəllimlərdir. Onlar bilirlər ki, XXI əsr şagirdi informasiyanı əzbərləməməli, onu analiz etməyi bacarmalıdır. Belə müəllim dərsdə “Bu sualın cavabı nədir?” deyil, “Bu nəticəyə necə gəldik?” sualını verir. Bu, şagirdin tənqidi düşünməsini, məntiqi quruluşlu fikirləşməsini və yaradıcı yanaşmasını inkişaf etdirir. Yəni müəllim biliyini yüksəltdikcə, şagirdin düşünmə səviyyəsi də yüksəlir.
Müəllim yalnız dərs izah edən deyil, həm də emosional ton verən liderdir. Yüksək nəticə göstərən müəllim, adətən, öz peşəsinə qarşı sevgi və inam hissi daşıyır. O, dərsə təkcə materialla yox, enerji ilə gəlir. Bu enerji sinifdə ötürülür. Şagird müəllimin gözündə parıltını gördükcə, öyrənməyə marağı artır. Bu fenomen psixologiyada “emosional rezonans” adlanır. Yəni müəllimin motivasiyası bir müddət sonra şagirdin daxili motivasiyasına çevrilir".
Dərs “müəllimin deyil, şagirdin səhnəsinə” çevrilir
“Yüksək nəticə əldə etmiş müəllimlər, adətən, özünə güvənən və tədrisində sərbəst düşünən insanlardır. Onlar dərsi mexaniki şəkildə deyil, yaradıcılıq meydanı kimi görürlər. Belə dərslərdə “yadda saxla” əmrini “kəşf et” əvəz edir. Məsələn, onlar şagirdlərə tək cavab tapmağı deyil, bir problemi bir neçə tərəfdən analiz etməyi öyrədirlər. Bu, həm idrak çevikliyini, həm də real həyatda qərarvermə bacarığını formalaşdırır. Beləliklə, müəllimin innovativliyi şagirdin düşüncə azadlığına çevrilir.
Sertifikasiya prosesində yüksək nəticə əldə edən müəllimlər qiymətləndirməni “cəza aləti” deyil, inkişaf göstəricisi kimi görürlər. Onlar hər bir şagirdin güclü və zəif tərəflərini müşahidə edir, fərdi yanaşma tətbiq edirlər. Bu yanaşma nəticəsində sinifdə bərabər start nöqtəsi yaranır, hər uşaq öz potensialına görə irəliləyir. Şagird özünü başqası ilə deyil, dünənki özü ilə müqayisə etməyi öyrənir.
Təsirin zənciri: bir müəllim - bir sinif - bir nəsil
Bu proses bir zəncirə bənzəyir:
Müəllim öyrənir - dərsi dəyişir
Dərs dəyişir - şagirdin düşüncə tərzi dəyişir
Şagird dəyişir - gələcək nəsil formalaşır
Sertifikasiya nəticəsi sadəcə bir bal deyil, o, bir sinifin gələcəyinin başlanğıcıdır.
Müəllim yüksələndə təhsil də yüksəlir. Sertifikasiya imtahanı müəllim üçün təkcə bilik yoxlaması deyil, həm də öz peşəsinə güzgü tutmaq və yenidən doğulmaq mərhələsidir. Yüksək nəticə əldə edən müəllim özünü, dərsini və tədris fəlsəfəsini təzələyir.
Nəticədə yaranan bu dəyişiklik təkcə bir sinifdə deyil, bütöv təhsil sistemində müsbət rezonans effekti yaradır. Bir müəllimin inkişafı təkcə onun uğuru deyil, ondan öyrənən yüzlərlə şagirdin, o şagirdlərin cəmiyyətə gətirdiyi dəyərlərin və gələcəyin uğurunun başlanğıcıdır".
