Fəlakətdən sonra dağıntılar altında qalan canlı qurbanların tez aşkar edilməsi onların sağ qalma şanslarını xeyli artırır. Müəyyən bir ərazidə sağ qalanların olub-olmadığını cəld qiymətləndirmək, ilk müdaxilə daha çox insanın həyatını xilas etməyə vəsilə olur. Bu cür axtarış-xilasetmə üçün “Horld Grail” adlandırılan alətdən istifadə olunur. “Horld Grail” zəlzələdən, qasırğadan sonra insanlara küçə ilə getməyə, aşan binaya baxmağa və hər hansı bir şəxs olub-olmadığını tez bir zamanda müəyyən etməyə imkan verir.

Bəs zəlzələ və ya digər təbii fəlakətlər zamanı bu alətdən necə istifadə etməliyik?

Mövzu ilə bağlı Azərbaycanda və Rusiyada tanınmış fizik AzEdu.az-a açıqlamasında belə bir cihazın artıq mövcud olduğunu və onun hazırkı məqamda Türkiyədə istifadə olunmasının vacibliyini bildirdi:

“ABŞ Aerokosmik Agentliyi NASA və ABŞ Daxili Təhlükəsizlik Departamentinin mütəxəssisləri dağıntılar altında insanların ürək döyüntülərini qeydə alaraq onları tapa bilən yeni cihaz hazırlayaraq sınaqdan keçiriblər. Cihaz FINDER (Finding Individuals for Disaster and Emergency Response) adlandırılıb. O, döş qəfəsinin hərəkətini aşkar etmək üçün mikrodalğalı radiasiyadan istifadə edir. Cihaz həmçinin təbii fəlakətlər və ya fövqəladə hallarda insanların yerini müəyyən etmək üçün nəzərdə tutulub. Radar könüllülərin beton, polad armatur və çınqıl dağıntıları altında gizləndiyi 65-dən çox sınaq meydançasında uğurla sınaqdan keçirilib. NASA ekspertlərinin fikrincə, FINDER 9 m dərinlikdə bina və ya tikililərin dağıntıları altında, 6 m dərinlikdə isə beton plitələrin altında qalan insanın ürək döyüntülərini qeyd edə bilir. Açıq məkanlarda, bu məsafə 30 metrdir”.

Fizik X3 FİNDERİN necə işlədiyindən və üstün özəlliklərindən söz açıb.

"Cihaz tez bir zamanda hadisə yerini skan edir, hətta dağıntılar altında qalanlar huşunu itirmiş olsalar belə, xilasedici onların yerini müəyyən edə bilir. X3 FINDER oradakı canlının insan, heyvan və ya mexaniki hərəkətlər olduğunu belə ayırd edir. O, həmçinin bir neçə insanı bir anda müəyyən edə bilər, çünki hər bir insanın nəfəsalma və ürək döyüntüləri fərqlidir.

Asan daşınma üçün X3 FINDER daha kiçik və yüngüldür, çəkisi 35 funtdan, 13 funt-a qədər azaldılır. Nəticə üçün ümumi axtarış vaxtı 90 saniyəyə, tezliklə 30 saniyəyə endirildi. Hədəf axtarış yerini daraltmaq üçün zona xəritəsi əlavə edilmişdir. X3 FINDER 2015-ci ildə kommersiyalaşdırılandan bəri texnologiya Dorian qasırğası zamanı Nepal, Meksika və Baham adaları kimi yerlərdə fəlakətlərə reaksiya və bərpa işlərinə kömək etmək üçün bütün dünyada tətbiq edilib".