Estoniya təhsil sistemində radikal və uzunmüddətli təsirə malik islahatlara imza atmağa davam edir. Ölkənin Avropada innovativ və rəqəmsallaşma üzrə liderliyi artıq təhsil sahəsində də özünü göstərməkdədir.
AzEdu.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, 2025-ci ilin sentyabrından etibarən qüvvəyə minən yeni qərarla Estoniyada məcburi təhsil yaşı 17-dən 18-ə yüksəldilir. Bu dəyişiklik “məcburi təhsil” anlayışını daha geniş bir çərçivəyə oturdaraq, “öyrənmək öhdəliyi” (obligation to learn) adlandırılan yeni yanaşma ilə əvəzlənir. Bu islahat Estoniya cəmiyyətinin gələcəyini formalaşdırmaq, sosial bərabərliyi artırmaq və əmək bazarına daha yaxşı hazırlıqlı gənclər qazandırmaq məqsədini güdür.
Yeni təhsil siyasəti 2025-ci il sentyabrından etibarən 9-cu sinfə daxil olan bütün şagirdlər üçün qüvvəyə minəcək. Bu tarixdən sonra məktəbəqədər və ümumi orta təhsili başa vuran şagirdlər ya təhsillərini davam etdirməli, ya da peşə təhsili və ya təlim proqramlarında iştirak etməlidirlər. Əks halda, sistem onları təhsildən yayınan (NEET – neither in education, employment or training) statusuna salacaq ki, bu da Estoniyanın sosial siyasətinə görə əlavə sosial müdaxilə və dəstək mexanizmlərinin işə düşməsinə səbəb olur.
Bu anlayış sadəcə məktəbə getməkdən ibarət deyil. Estoniya hökuməti bu yanaşma ilə gəncləri formativ və strukturlaşdırılmış öyrənmə prosesində saxlamağı hədəfləyir.
Yeni siyasətin əsas hədəfi təhsil sistemindən erkən ayrılma hallarını azaltmaq və hər gəncin ən azı orta səviyyəli ixtisas əldə etməsini təmin etməkdir. Estoniya Təhsil və Tədqiqat Nazirliyinin məlumatına görə, bu islahat nəticəsində hər il təxminən 1,300 gəncin əlavə təhsil alması və əmək bazarına daha hazırlıqlı daxil olması gözlənilir.
Bu islahat birmənalı qarşılanmayıb. Bəzi müəllim birlikləri və valideyn təşkilatları yeni qaydaların tətbiqi üçün məktəblərin kifayət qədər resursa və pedaqoji dəstəyə malik olmadığını bildiriblər. Peşə təhsili sisteminin tələb artımına hazır olub-olmaması da sual altındadır.Bununla belə, hökumət təlimçi müəllimlər, psixoloji dəstək xidmətləri və şagird nəzarət sistemlərini gücləndirmək üçün 2025-2026 illəri arasında təxminən 17 milyon avro əlavə vəsait ayıracağını açıqlayıb.
Estoniya bir daha göstərir ki, təhsil siyasətində uzunmüddətli və strateji yanaşmalar ölkənin inkişafı üçün ən vacib təməl daşlarından biridir. Məcburi təhsil yaşının 18-ə qədər uzadılması və bunun “öyrənmək öhdəliyi” ilə çərçivələnməsi, yalnız təhsil sistemi üçün deyil, Estoniya cəmiyyətinin sosial ədalət, iqtisadi dayanıqlılıq və gələcək rifahı üçün də mühüm dönüş nöqtəsi ola bilər.
