Yeni tədris ili başlayandan bəri ölkə gündəmini tıxac problemi zəbt edir. İstər yerüstü, istər yeraltı nəqliyyatda, xüsusən də təhsil müəssisələri yerləşən ərazilərdə gediş-gəlişdə problemlər yaranır.
Tıxacın qarşısını almaq, rahatlığı təmin etmək üçün bəs, görəsən, nələri etmək lazımdır?
Mövzu ilə bağlı təhsil mütəxəssisi Kamran Əsədov AzEdu.az-a açıqlama verib.
Ekspert bildirib ki, tıxacın qarşısını bir qədər almaq üçün bakalavr tələbələrinin bir qismini axşam növbəsinə keçirmək lazımdır:
“Bakıda tıxac problemi, xüsusilə dərs ilinin başlaması ilə daha da kəskinləşib. Şagirdlərin və tələbələrin dərsə getməsi zamanı nəqliyyatın yüklənməsi şəhər həyatına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir.
Bakıda təhsil müəssisələrinin cəmləşməsi əhəmiyyətli tıxac yaradır. Bakı şəhərində 2023-cü ilə qədərki statistikaya əsasən, yalnız ali və orta ixtisas, peşə təhsil müəssisələrində təxminən 170,000 tələbə, 326 ümumtəhsil məktəbində isə 530,000-dən çox şagird təhsil alır.
Bu qədər şagird və tələbənin eyni vaxtda hərəkət etməsi təbii olaraq nəqliyyatda sıxlığa səbəb olur. Tələbələrin və şagirdlərin ən çox istifadə etdiyi ərazilər universitet və məktəblərin sıx olduğu yerlərdir, xüsusən də Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Tibb Universiteti və İqtisad Universiteti kimi böyük ali təhsil ocaqlarının yerləşdiyi yerlərdir.
Bakı Nəqliyyat Agentliyinin məlumatına əsasən, şəhərdə hər gün 1,2 milyon insan ictimai nəqliyyatdan istifadə edir. Dərslərin başlaması ilə bu rəqəm əhəmiyyətli dərəcədə artır. Xüsusilə səhər saatlarında ictimai nəqliyyat vasitələrinin doluluq səviyyəsi yüksək olur, bu da avtobuslarda gecikmələrə və tıxaca səbəb olur.
Tıxacın qarşısını almaq üçün bakalavr tələbələrinin müəyyən qismini magistrlar kimi axşam dərslərinə keçirmək, müəyyən mənada nəqliyyat yükünü azalda bilər, lakin bu, problemin yalnız qismən həllinə kömək edə bilər”.
Müsahibimiz bakalavrların bir qisminin axşam növbəsinə keçirməyin müsbət tərəflərinə toxunub:
“Gündüz saatlarında dərsə gələn tələbələrin bir qisminin axşam vaxtına keçirilməsi tıxacın müəyyən qədər azaldılmasına kömək edə bilər. Axşam vaxtına keçən tələbələr ictimai nəqliyyata axşam saatlarında müraciət edər və bu da səhər və günorta saatlarında nəqliyyatın daha effektiv işləməsinə imkan yaradar.
Ancaq bakalavrların yalnız bir qismini axşam növbəsinə keçirmək reallıqda bütün təhsil sahəsini əhatə edə bilməyəcək. Şagirdlər, eləcə də digər tələbələr üçün eyni dəyişiklik mümkün deyil.
Axşam saatlarında dərs keçmək üçün müəllim heyətinin uyğunlaşdırılması və universitetlərin infrastrukturu da müəyyən dəyişikliklər tələb edir.
Bu baxımdan Bakıda məktəblər və universitetlər arasında dərs vaxtlarını koordinasiya etməklə, tıxacın pik saatlarda yığılmasının qarşısını almaq mümkündür. Bəzi universitetlərin və məktəblərin daha erkən saatlarda dərsə başlaması və digərlərinin gec başlaması nəqliyyatda yüklənməni azalda bilər.
Avtobusların və metro sistemlərinin iş qrafiklərinin yenidən tənzimlənməsi, avtobus sayının artırılması, və daha çox birləşdirici xəttlərin açılması problemin uzunmüddətli həllinə kömək edə bilər. Bakıdakı mövcud avtobus və metro infrastrukturuna əlavə investisiya qoyuluşu və effektiv nəzarət vacibdir.
Pandemiya dövründə geniş yayılan onlayn təhsil forması hələ də qismən tətbiq olunmaqla, bəzi dərslərin distant keçirilməsi tıxacların qarşısını ala bilər. Universitetlərə bu sistemi tətbiq etmək üçün hüquqi və texniki dəstək göstərilə bilər.
Bəzi şəhərlərdə olduğu kimi, müəyyən saatlarda şəxsi avtomobillərin şəhər mərkəzinə girişinin məhdudlaşdırılması tıxacları azaltmağa kömək edə bilər. Bu yanaşma xüsusilə universitetlərin yerləşdiyi rayonlarda tətbiq oluna bilər.
Beləliklə, Bakıda tıxacların azalması üçün təhsil sahəsində müəyyən dəyişikliklərin edilməsi zəruridir. Tələbələrin axşam növbəsinə keçirilməsi qismən faydalı ola bilsə də, daha genişmiqyaslı həllər, o cümlədən dərs vaxtlarının dəyişdirilməsi, nəqliyyat infrastrukturunun təkmilləşdirilməsi və onlayn təhsil formalarının tətbiqi daha təsirli nəticələr verə bilər. Şagirdlər və tələbələr Bakıda tıxacın əsas iştirakçılarından biridir və buna görə də, təhsildə planlaşdırılan dəyişikliklər şəhərin nəqliyyat sisteminə əhəmiyyətli təsir göstərə bilər”.
