İnformasiya texnologiyalarının, proqram-texniki vasitələrin geniş inkişaf etdiyi dövürdə, eyni zamanda, qloballaşma mühitində təhsilin əyani və qiyabi formaları ilə yanaşı, distant olması ideyası da tez-tez irəli sürülür. Bu ideanın tarixi isə lap qədimə gedib çıxır.
Bəs, ölkəmizdə distant təhsilə nə vaxt keçiləcək?
Mövzu ilə bağlı AzEdu.az-a açıqlqama vermən elm və təhsil eksperti Rizvan Fikrətoğlu qeyd edib ki, Azərbaycanda distant təhsilin həyata keçirilməsi məsələsi gecikir:
“Xarici dövlətlərin çoxunda qəbul olunmuş distant təhsil formasının tarixi İsaac Pitmanın poçt məktubları vasitəsilə Birləşmiş Krallıqda tələbələrə stenoqrafiyanı öyrətməyə başladığı 1840-cı ilə dayanır. Bu təhsil 1970-ci illərə qədər çap materiallarına əsaslanırdı. Texnologiyanın inkişafı texniki vasitələri optimallaşdırdı. Bu gün hər kəsin istifadə etdiyi internetə çıxışı olan bir smartfon telefon kifayət edir ki, distant təhsildən faydalana biləsən.
Təhsilin onlayn forması işləyən, uzaq məsafədə yaşayan, ailəli insanlar üçün real imkanlar yaradır. Təhsilin bu forması ənənəvi formalara nisbətən öyrənənlərin müstəqilliyini, fəallığını, şüurluğunu, yaradıcılığını optimal şəkildə inkişaf etdirir.
Beynəlxalq statistikaya görə, distant təhsil alanların əksəriyyəti yaşı 25-i ötmüş, işdən ayrılmadan peşəkar biliklərini genişləndirmək istəyən şəxslərdir. Azərbaycanda distant təhsil 19 iyun 2009-cu ildə qəbul olunmuş “Təhsil haqqında” Qanunda təsbit olunur. Sənədin 13-cü maddəsinə əsasən, ölkəmizdə əyani, qiyabi, sərbəst (eksternat) təhsil formaları ilə yanaşı, distant (məsafədən) forma da var. Lakin müvafiq zəruri prosedurlar hələ ki, yoxdur”.
Həmsöhbətimiz qeyd edib ki, distant təhsil ənənəvi sistemdən xeyli ucuz başa gəlir:
“Təhsil müəssisələri icarə haqqına, elektrik enerjisinə və bahalı texnikaya qənaət edir, tədrisi həyata keçirmək üçün ayrıca otaqlar və kompüterlər tələb olunmur. Mobilliyi təmin edən distant təhsilin daha bir üstünlüyü odur ki, tələbələr müstəqil şəkildə öyrənməklə məşğul olurlar.
Distant təhsilin ölkəmizdə tətbiqini mütləq hesab edirəm. Azərbaycanda bu formanın həyata keçirilməsi məsələsi gecikir. Distant təhsil qiyabidən daha üstündür. Bu səbəbdən daha çox magistratura səviyyəsini bu formada təşkil etmək lazımdır. Magistratura üzrə oxumaq istəyən şəxslər, əsasən, əmək fəaliyyəti ilə məşğul olurlar. Onlar üçün ən uyğun təhsil forması qiyabidir. Amma distant təhsil qiyabidən daha çox sərfəli və səmərəlidir”.
R.Fikrətoğlu əlavə edib ki, distant təhsili yaradırıqsa, nəzarət mexanizmi tətbiq olunmaldıır ki, hər şəxs diplomun tanınması ilə bağlı saxtakarlığa əl atmasın:
“Ölkəmiz pandemiya dövründə distant təhsil formasını sınadı. COVID19 pandemiyası zamanı ölkənin təhsil müəssisələrinin kollektivləri, eləcə də şagirdlər, tələbələr və müəllimlər məsafədən tədris üzrə təcrübə qazanıblar. Biz də düşünürük ki, real imkanlar olduğu üçün distant təhsilə keçid barədə yekun qərarlar qəbul edilə bilər”.
