Hazırda sosial şəbəkələr insanların və xüsusən də gənclərin həyatının mühüm hissəsini tutur. Çoxsaylı sorğular, müşahidələr və araşdırmalar göstərir ki, gənclərin əksəriyyəti sosial şəbəkələrdən istifadə edir. Üstəlik, müşahidələr göstərir ki, ibtidai məktəb yaşlı (7-11 yaş) uşaqlar da sosial şəbəkələrdə qeydiyyatdadırlar və 17-25 yaşlı gənclər gündəlik vaxtlarının təxminən üçdə birini virtual aləmdə keçirirlər.
Mövzu ilə bağlı AzEdu.az-a psixoloq Ləman Telmanqızı açıqlama verib:
“Gənclər müəyyən fotoşəkilləri, mətnləri, sənədləri, audio və video yazıları yayımlayaraq, “like” və “retweet” (“repost”) almağa can atırlar ki, bu da sosial şəbəkələrə olduqca əhəmiyyət vermələrindən qaynaqlanır.
Sosial şəbəkə insanlara maraq dairəsi üzrə (ədəbiyyat, incəsənət, musiqi, tarix və s.) faktları öyrənmək, alış-veriş etmək, təşkilati məsələləri həll etmək, məşhurlaşmaq, məlumat əldə etmək və s. kimi imkanlar yaradır. Amma bəzən gənclər sosial şəbəkələrdə gəzərkən zaman hissini unudurlar. Vaxtın necə keçdiyini hiss etmirlər”.
Psixoloq qeyd edib ki, bəzən gənclərdə hətta interneti söndürmək belə depressiyaya səbəb ola bilir:
“Sosial şəbəkələr yeniyetmələr arasında nitqin yoxsullaşmasına da gətirib çıxarır. Onlar gün ərzində istifadə olunan sözləri öz istəklərinə uyğun qısaldaraq nitqlərini qısaldırlar. Müşahidələr onu göstərir ki, internet platformalarından uzun müddət istifadə edən gənclər ünsiyyət bacarıqlarını itirirlər. Həmin şəxslər dost münasibəti qurmaqda, söhbətə başlamaqda, müəllimin qarşısında dərs danışmaqda qorxu və həyəcan keçirə bilirlər.
Həmçinin, onu da qeyd etmək lazımdır ki, sosial platformalarda bəzi hadisələr, mətinlər, görüntlülər və s. məhdudlaşdırılmır. Nifrəti, zorakılığı, qəddarlığı təbliğ edən görüntülərin yayılması gənclərin psixologiyasına mənfi təsir edir”.
L.Telmanqızı qeyd edib ki, sosial şəbəkələrin nə qədər mənfi cəhəti olsa da, ondan doğru istifadə edərək məsələni balanslaşdırmaq olar:
“İnternet və sosial şəbəkələr həyatımızın ayrılmaz bir hissəsidir. Bunun qarşısını almaq, gənclərin həmin resurslardan istifadəsini məhdudlaşdırmaq mümkün deyil. Amma onların vurduğu zərəri azaltmaq öz əlimizdədir.
Valideynlər bu məsələdə diqqətli olmalıdır. Övladlarının şəbəkələrdə keçirdikləri vaxtı məhdudlaşdıra bilmədikləri təqdirdə onlar üçün əlavə məşğuliyyətlər tapa bilərlər.
Sonda qeyd etmək istərdim ki, gənclərin sosial şəbəkələrə olan həvəsinə nə qədər gec diqqət yetirsək, onun fəsadlarının öhdəsindən gəlmək bir o qədər çətinləşəcək. İnternet aludəçiliyinin qarşısını almaq üçün ailədə əlverişli psixoloji ab-hava, inam və anlaşma mühiti yaratmaq lazımdır”.
