Son illər abituriyentlərin ixtisas seçimi mərhələsində qarşılaşdığı çətinliklərdən biri də kodlaşdırma ilə bağlıdır. Əvvəllər bu prosesi abituriyentlər ya özləri, ya da məktəbdəki müəllimlərin yardımı ilə həyata keçirirdilərsə, indi demək olar ki, hər kəs “kodlaşdırma edən” ekspert axtarışına çıxır.
Peşəkar yanaşmaya ehtiyacın artması təbiidir. Amma bu sahədə ciddi bir problem də yaranıb: artıq təhsillə birbaşa əlaqəsi olmayan şəxslər belə özlərini “ixtisas kodlaşdırma üzrə mütəxəssis” kimi təqdim edir, sosial şəbəkələr üzərindən reklamlar verir, valideynləri və abituriyentləri təsiri altına salırlar.
Bəs bu vəziyyətin səbəbi nədir? Valideyn və abituriyentlər kimə güvənməlidirlər?
Mövzu ilə bağlı AzEdu.az-a açıqlama verən təhsil jurnalisti Məzahir Məmmədli bildirir ki, bu məsələ əslində olduqca həssasdır:
“Abituriyentləri düzgün istiqamətləndirə biləcək, onların topladığı bala uyğun ixtisas seçimini izah edən və bu prosesi peşəkar şəkildə həyata keçirən mütəxəssislər, əlbəttə ki, var. Onlar həm sahəyə bələddirlər, həm də konkret olaraq abituriyentin maraq və potensialına uyğun seçim etməyə yardım edirlər.
Lakin təəssüf ki, bununla paralel şəkildə bu sahəni gəlir mənbəyi kimi görən, genişmiqyaslı ofislər açaraq kütləvi şəkildə elanlar verən, xüsusilə TikTok və digər sosial şəbəkələr üzərindən reklamlarla insanları cəlb etməyə çalışan işbazlar da ortaya çıxıb. Onlar reallıqdan uzaq vədlərlə valideynləri təsir altına salırlar".
M.Məmmədlinin sözlərinə görə, ən təəssüf doğuran məqam ondan ibarətdir ki, bu gün bir çox insan, o cümlədən abituriyentlər, özləri analiz edib qərar verə biləcəkləri məsələlərdə belə, kənardan məsləhət almağa məcbur qalırlar. Bu isə çox zaman yanlış istiqamətləndirməyə və məyusedici nəticələrə səbəb olur:
Qəbul prosesindən sonra narazılıqların artması da məhz bununla bağlıdır. Valideynlər şikayət edirlər ki, onları aldadıblar, övladlarının topladığı bal nəzərə alınmayıb, uyğun olmayan ixtisaslar seçdirilib. Bu hallarda təşəbbüskarlıq çox zaman valideynlərdən gəlir və abituriyentin maraqları arxa plana keçir.
Əgər bal və ixtisas seçimi ilə bağlı qeyri-müəyyənlik varsa, ilk olaraq peşəkar ekspertlərə müraciət olunmalıdır. Ən azından abituriyentə imkan yaradılmalıdır ki, təqdim olunan ixtisaslardan bir neçəsini özü seçsin, maraq dairəsinə və məqsədlərinə uyğun qərar versin.
Unutmayaq ki, ixtisas seçimi gələcək üçün həlledici bir mərhələdir və bu mərhələdə düzgün istiqamət seçmək çox önəmlidir. Təəssüf ki, bəzi valideynlər məsələni ehtiyatla deyil, tələsik və emosional şəkildə qiymətləndirirlər. Bunun nəticəsində isə kommersiya məqsədi güdən şəxslərin təsirinə düşərək həm maddi, həm də mənəvi zərər görürlər”.
Zeynəb Rzayeva
