“Məktəbəqədər təhsilin tədris proqramları uşaqların arzu və istəklərinə nəzərə alınmaqla fərdi sevinci yaşada bilən mövzulardan təşkil olunmalıdır. Fərdi sevinci yaşatmaq və bölüşmək erkən yaşlarda tərbiyə edilməlidir ki, bərk yaddaşa yazılsın və vərdiş halını alsın. Müşahidələr göstərir ki, bəzi tədris materialların yadda qalması üçün musiqi fonundan istifadəsi məsləhətdir. Müşahidələr görə musiqinin yaddaşa təsiri müsbətdir. İbtidai təhsilin fəlsəfəsi isə qismən fərqli olmalıdır. Beləki, tədris planında fərdi sevinclə bərabər komanda sevinci yaşada bilən əyləncə və oyunlardan istifadə edilməlidir. Bu yaş dövründə də tərbiyə müddaları vərdiş halına gəlməsi üçün bərk yaddaşa yazılmalıdır”.
Bu fikirləri AzEdu.az-a açıqlamasında Əməkdar elm xadimi, professor Şahlar Əsgərov deyib.
O bildirib ki, tədris planı elə tərtib edilməlidir ki, şəxsi mənafe ilə dünyaya gəlmiş uşağ böyüdükcə “mən”- düşüncəsindən ”biz” düşüncəsinə keçə bilsin. Xoşbəxtliyə gedən yol, öz başlanğıcını “mən” yox, “biz” düşüncəsindən götürür. Çünki, fərdin xoşbəxt olması hələ hamının xoşbəxt olması demək deyildir. Ancaq toplumum xoşbəxt olması, hər kəsin xoşbəxt olması deməkdir. Şəxsi mənafe totalitarizmə, ictimai məməfe isə xoş gələcəyə yoldur.
Professorun sözlərinə görə, ibtidai təhsilin fəlsəfəsi bir qədər fərqli olmalıdır. Uşağın zaman resursu məktəbdə nəzərətə götürülməli ancaq onların oynamaq arzusunu qismən azaltmaqla tədrs planı pedoqoji elmə əsasən tərtib edilməlidir. Gündəlik elə tərtib edilməlidir ki, uşağın məktəbə sevgisi azalmasın. Bu səbəbdən dərs saatlarının sayın və ya məktəbli çantasının çəksini çox olmamalıdır:
“Tədris planında komanda sevinci yaşada bilən əyləncə və idman növlərindən daha çox yer verilməlidir. Bu pillədə fərdi qabiliyyətlərin inkişafı nəzərə alınmalıdır. Elementar biliklərin tədrisi və ədəb qaydaları ilə bərabər, əyləncə və idman dərsləri vasitəsi ilə uşaqlar həm fərdi və kollektiv sevinc yaşamalı, həm də sevinci paylaşmanı öyrənməlidirlər. Şahmat kimi fərdi sevinc yaşadan stolüstü oyunlarla bərabər, futbol kimi ictimai sevinc yaşada bilən idman növləri də kurikuluma daxil edilməlidir.
Uşaqların arzu və istəkləri elə nəzərə alınmalıdır ki, uşaq doğma evindən daha çox məktəbi sevsin. Bunun üçün əvvlcə, onların özləri və arzuları öyrənilməlidir. Kurikulum elə tərtib edilməlidir ki, ədəb qaydaları ilə bərabər, həm də ictimai keyfiyyətlər də inkişaf etsin. Komanda oyunları həm ictimai sevinc yaşadır, həm də sevinci paylaşmağı tərbiyə edir. Yəqin ki ingilislər, bu niyyətlə futbol kimi oyunlar icad ediblər. Fiziki tərbiyə üçün ayrılmış dərs saatlarında fərdi yox, kollektiv sevincə səbəb olan futbola, voleybol, musuqu tədbirləri, birgə fəaliyyət (gəzintilər) üstünlük verilməlidir.
Musiqi dərslərində də fərdi yox, kollektiv sevinc yaşadan -xor oxumaq, yallı oynamaq kimi mövzulara üstünlük verilməlidir. İbtidai sinifdə milli –mənəvi dəyərləri əsaslanan zəruri tərbiyə müddaları və ədəb qaydaları bərk yaddaşa yazılmalıdır ki, vərdiş halını alsın. Beləliklə, məktəbəqədər və ibtidai təhsil pilləsi üçün təhsilin fəlsəfəsinin qayasi elə olmalıdır ki, tədris materialı ictimai və fərdi sevinci yaşadan və paylaşa bilən mövzularla zəngin olsun”.
Nərmin Qarazadə
