Elm və Təhsil Nazirliyinin Ümumi və məktəbəqədər təhsilin təşkili və idarə olunması şöbəsinin müdiri Elnur Əliyev 4-cü siniflərin oxuyub-anlama qabiliyyətlərini yoxlamaq üçün monitorinqlər keçiriləcəyini bildirib. 

Bəs oxuyub-anlama bacarıqlarının önəmi tam olaraq nədən ibarətdir? Nə üçün şagirdlərə bu bacarıqlar aşılanmalıdır?

Təhsil eksperti, sabiq deputat Sona Əliyevaya mövzunu AzEdu.az-a şərh edib.


“Oxuyub-anlama bacarıqları şagirdlərin mətni anlamaq, təhlil etmək, şərh etmək və öz fikirləri ilə ifadə etmək bacarığıdır. Bu bacarıqlar şagirdlərin ümumi biliklərin mənimsənilməsində əsas rol oynayır".

S.Əliyeva oxuyub-anlama bacarıqlarının əhəmiyyətini belə sadalayıb:

"Biliklərin əldə edilməsi: oxuyub-anlama bacarıqları şagirdlərin yeni məlumatları əldə etmək və anlamaq qabiliyyətini inkişaf etdirir. Onlar oxumaqla müxtəlif mövzuları öyrənə və bu biliklərdən gələcək işlərində və həyatlarında istifadə edə bilərlər.

Öyrənmənin asanlaşması: oxuyub-anlama bacarıqları şagirdlərə dərsdə öyrənilənləri daha yaxşı başa düşməyə imkan verir. Onların oxuma və anlama bacarıqları yaxşılaşdıqda, şagirdlərin diqqəti daha yaxşı olur, dərsi daha yaxşı izləyir və təlim prosesində daha fəal iştirak edir.

Tənqidi düşüncə: oxuyub-anlama bacarıqları şagirdlərin tənqidi düşünmə bacarıqlarını da inkişaf etdirməyə kömək edir. Bura mətnləri təhlil etmək, müxtəlif variantları qiymətləndirmək, dəlillərə əsaslanaraq nəticə çıxarmaq və məntiqi nəticələrə gəlmək kimi bacarıqlar daxildir. Bu, şagirdlərə problemi daha yaxşı həll etmə və qərar vermə bacarıqları qazanmağa imkan verir.

Ünsiyyət və natiqlik bacarıqları: oxuyub-anlama şagirdlərə fikirlərini aydın və effektiv şəkildə ifadə etməyə imkan verir. Mətnlər üzərində düşünmə və anlama bacarıqları inkişaf etdikcə, şagirdlərin yazılı və şifahi ünsiyyət bacarıqları daha yaxşı olur. Bu, onların digər insanlarla ünsiyyət qurmalarını, fikirlərini ifadə etmələrini və başqalarının fikirlərini başa düşmələrini asanlaşdırır.

Ömürboyu təhsil: oxuyub-anlama bacarıqları şagirdlərə həyatları boyu davamlı olaraq bilik əldə etmək və özünü inkişaf etdirmək imkanı verir. Yaxşı oxuyub-anlama bacarığı olan insanlar kitablar, məqalələr, hesabatlar və digər mənbələr vasitəsilə davamlı olaraq yeni məlumatları öyrənməyə davam edirlər.

Müvəffəqiyyəti artırır: oxuyub-anlama bacarıqları şagirdlərə imtahanlarda və akademik fəaliyyətlərində uğur qazanmağa kömək edir. Mətnləri başa düşmək və onları effektiv şəkildə şərh etmək şagirdlərə test və tapşırıqlarda daha yaxşı nəticələr əldə etməyə imkan verir.

Dərindən öyrənmə qabiliyyətinin formalaşması: Oxuyub-anlama bacarıqları şagirdlərə hər hansı materialı daha dərindən dərk etməyə imkan verir. Mətnləri təhlil edərək və kontekstdə anlayışları dərk etməklə, sadəcə məlumatı yadda saxlamaq əvəzinə, şagirdlər məlumatı daha yaxşı qavrayırlar. Bu, öyrənmənin davamlılığını artırır. Bütün öyrənmə sahələrində istifadə edilə bilər: Oxuyub-anlama bacarıqları bütün öyrənmə sahələrində tətbiq olunur. Riyaziyyat, təbiət, texniki və sosial elmlər, ədəbiyyat kimi hər hansı bir kursun məzmununu başa düşmək və tətbiq etmək üçün oxuma və anlama bacarıqları lazımdır. Buna görə də, müvəffəqiyyətli olmaq üçün şagirdlərin bu bacarıqları inkişaf etdirmələri vacibdir”.

Müsahibimizin sözlərinə görə, təhsil sistemində şagirdlərin oxuyub-anlama bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi üçün prioritetlərin müəyyən edilməsi vacibdir. Lakin, icbari təhsil sistemində kurrikulumlar üzrə müəyyən olunmuş digər bilik və bacarıqların da formalaşdırılmasına eyni dərəcədə diqqət ayrılmalıdır.