Beynəlxalq təcrübəyə görə, universitetlərdə tələbələrin dərslərə gəlməmək və ya iştirak etməmə hüququ - “qayıb sistemi” - müxtəlif formalarda tətbiq olunur.
AzEdu.az bu barədə araşdırma aparıb.
ABŞ-də hər kurs üçün dərsdə iştirak səviyyəsi müəyyən edilir. Bir çox universitetdə tələbə kursun 25 %-dən artıq dərsə gəlməsə, avtomatik olaraq qiyməti aşağı düşür və ya kursdan kəsilə bilər. Praktik dərslər və laboratoriyalar iştirak üçün məcburi sayılır.
Böyük Britaniyada isə dərs iştirakının məcburiliyi kursdan kursa fərqlənir. Mühazirələrdə iştirak tələb olunmasa da, seminar və laboratoriya dərslərində iştirak qiymətləndirməyə təsir edir. Eyni zamanda, tələbə maliyyələşdirilməsi və vizalar üçün minimum iştirak səviyyəsi vacibdir.
Almaniyada praktik və laboratoriya dərsləri üçün iştirak məcburi hesab olunur. Məcburi iştirak tələbələr üçün kredit qazanmaq və kursu keçmək üçün ön şərtdir.
Avstraliyada xarici tələbələr üçün dərsə davamiyyət xüsusi önəm daşıyır. Universitetlər tələbənin iştirakını monitorinq edir və vizanın davamlılığı üçün minimum 80 % iştirak tələb olunur.
Qazaxıstan (Nazarbayev University): Bakalavr proqramlarında tələbələrin minimum 80 % davamiyyət tələb olunur; əks halda qiymətləndirmə və imtahanlara çıxma hüququ risk altına düşür.
BƏƏ (United Arab Emirates University): Tələbə dərslərin 15 %-dən çoxuna qatılmasa, kursdan kəsilmə riski mövcuddur.
İndoneziya və Asiya regionu: Bir çox universitetdə minimum iştirak faizi 75‑90 % arasında dəyişir; məsələn, Sinqapurda tam‑vaxtlı tələbələr üçün minimum 75 % tələb olunur.
Ekspertlər bildirirlər ki, qayıb sistemi tələbələrə öz öyrənmə tempini seçmək və balanslı dərs cədvəli qurmaq imkanı verir, lakin dərsə gəlməmək qiymətləndirməyə, kreditlərə və bəzən vizalara təsir edə bilər. Bu səbəbdən universitetlər tələbələrin bu imkanlarını ciddi qaydalarla tənzimləyir.
