Universitetlər insan cəmiyyətində bilik və elmin mərkəzi kimi mühüm rol oynayır. Onların yaranması və inkişafı təhsil tarixində böyük dönüş nöqtəsi sayılır.
AzEdu.az-ın bu dəfəki araşdırması dünyanın ən qədim Al-Qaraviyyin universiteti haqqında olacaq.
Al-Qaraviyyin Universiteti dünyanın ən qədim davam edən universiteti kimi tanınır. O, 859-cu ildə Fəs şəhərində (indiki Marokko) Fatimə əl-Fihri adlı qadın tərəfindən təsis olunmuşdur. Fatimə əl-Fihri zəngin bir ailənin qızı idi və atasından miras qalan böyük bir sərvəti dini və elmi məqsədlərlə istifadə etmək istəyirdi. O, bu sərvəti Fəs şəhərində məscid və təhsil müəssisəsi tikdirmək üçün sərf etdi. Beləcə, Al-Qaraviyyin məscidi və universitet kompleksi meydana gəldi.
Universitet ilkin dövrlərdə İslam dini elmləri, hüquq, fəlsəfə, riyaziyyat, astronomiya, tibb və dilçilik sahələrində təhsil verirdi. Burada təkcə tələbələrə bilik vermək deyil, həm də elmin inkişafı üçün araşdırmalar aparılırdı. Al-Qaraviyyin həm dini, həm də dünya elmlərinin öyrədildiyi bir mərkəz kimi fəaliyyət göstərdi.
Universitetin quruluşu klassik İslam medresəsi (mədrese) tipinə əsaslanırdı, amma onun davamlılığı və tədrisin sistemləşdirilməsi onu digər təhsil müəssisələrindən fərqləndirirdi. Burada tələbələr müəllimlərlə uzunmüddətli dərslərdə iştirak edir, müxtəlif səviyyələrdə imtahanlar verirdilər.
Zamanla Al-Qaraviyyin universiteti Avropa universitetlərinə təsir göstərmiş və Orta əsrlərdə elmi mərkəz kimi geniş nüfuza malik olmuşdur. Onun diplomları və sertifikatları müxtəlif İslam və Avropa ölkələrində tanınırdı. Bugün də universitet fəaliyyət göstərir və həm dini, həm də müasir elmlərin tədrisi davam edir. UNESCO və Guinness Rekordlar Kitabı tərəfindən dünyanın ən qədim universiteti olaraq tanınır.
