Dedikləri ilə hər zaman fərq yaradan, Prof. Dr. İlber Ortaylı həyat təcrübələrini danışdığı və özündən yola çıxaraq içində bir çox tövsiyə verdiyi kitabını yayımlayıb. “Bir ömür nasıl yaşanır?” kitabında verdiyi məsləhətləri qısaltdıq.

1. Fərqliliyi seçin
   Dünya sadəcə yaşadığınız yerdən ibarət deyil, yeni yerlər görün, yeni insanlarla tanış olun. Fərqli təcrübələr ilə dünya görüşünüzü dəyişdirin.
2. Gördüyünüz işi sevin
   Gördüyünüz iş sıxıcı da olsa, onu səbrli bitirin. O işi sevsəniz, həyatda uğura gedən yolları daha asan açmış olacaqsınız.
3. Başqalarını dəyişdirməyə çalışmayın
   Münasibətlərdə belə işlər yolunda getmirsə, özünüzü düzəltmək əvəzinə qarşı tərəfi dəyişdirmək düşüncəsinə qapılmayın.
4. Sərhədlərinizi aşın
   “Cəsur olun. Özünüzü rahat hiss etdiyiniz zonanın kənarında pəncərələr açın. Fərqli dünyalarla ancaq belə tanış ola bilərsiniz.”
5. Yalnızlığı sevin
   Böyük düşünənlərin çox sosial həyatları yoxdur. Özünüzə iç səsinizi dinləmək üçün vaxt ayırın.
6. Çabalayın
   İstədiyiniz yerə gəlmək üçün insanların sizi tapmasını gözləməyin. Siz çabalayın və yaxşı insanları tapmaq üçün çalışın. “Nəticədə heç kim gəlib məni kəşf etmədi, heç kimin gələcək halı yox idi!”
7. Rəqs edin
   Həyatın dadına rəqs edərək baxın. Bu zövqdən özünüzü məhrum etməyin!
8. Qədərində davranın
   Qarşınızdakı insanı nə çox tərifləyin, nə də tənqid edin, uşağınıza da eyni şəkildə davranın. Dəstək verin və yanında olduğunuzu hiss etdirin, bəsdir.
9. Dostlarınızı yaxşı seçin
   Eyni dünya görüşünə sahib olan biri ilə dost olmaq məcburiyyətində deyilsiniz. Qarşılıqlı görüşlərdən faydalanmaq və dost olmağın fərqli şeylər olduğunu unutmayın.
10. Kreativ olmağa çalışın
    Dövrümüzdə pis hadisələr baş versə də, özünüzü xoşbəxt etməyi bilin və şən olmağa çalışın. Dünyaya necə baxsanız, elə də yaşayacaqsınız. Bütün bunları edərkən öyrənməyi bə yöntəmli yaşamağı unutmayın.
11. Hər mövzuya diqqət göstərin.
    Özünüzü inkişaf etdirmək istəyirsinizsə, heç bilmədiyiniz sahə ilə də maraqlanın, musiqidən də anlayın, rəqs də edin. Millətin dərdini dərd edin. “Bir insanın bitdiyi an, miskinliyə əsir olduğu andır, konforundan vaz keçməyi gözə almalıdır.”
12. Maraqlanın
    Marağınızı itirməyin, hadisələri izləyin, sadəcə izləməyin qatılın da! Dünyada nələr olursa, incələyin, amma eləcə oxuyaraq etməyin. Oxuduğunuz şeylərin haqqını verin.
13. Dil öyrənin
    Xüsusilə 25 yaşınıza gəlmədən xarici dil öyrənsəniz, daha rahat olarsınız. Daha sonra da öyrənə bilərsiniz, amma rahatlıq olmayacaq.
14. Zəhmət çəkin
    Qarşınıza yol çıxdı? Qatara minib gedin. Gənclik enerjisini boşa xərcləməyin, o yaşlarda yeni yerlər öyrənməyin dadını çıxarıın.
15. İşinizi doğru seçin
    Hamı oturub işləyə bilər, önəmli olan işinizi doğru seçmək və sevərək işləməkdir. Bunu etməsəniz, həyatda məqsədiniz qalmaz, boşa işləyərsiniz.