AzEdu.az Neft və Kimya Prosesləri İnstitutuna istinadən olimpiadalara hazırlaşan kimyasevərlər üçün maraqlı sual nümunəsini təqdim edir:

MƏSƏLƏ. Elə üç sxem tərtib edin ki, həriflərin yerinə elə maddələr qoyun ki, oxlarla işarə olunmuş çevrilmələr bir mərhələdə getsin:

Hər sxem üçün uyğun reaksiyaların 6 tənliyini yazın və onların həyata keçirilmə şəraitlərini göstərin.

Cavab:

Sxemin mümkün variantaları:

Reaksiya tənliləri:

I sxem:

S + O₂ = SO₂ (havada yanma);

SO₂(q) + 2H₂S(q) = 3S(bərk) + 2H₂O(maye);

SO₂ + H₂O = H₂SO₃ (duru məhlul);

H₂SO₃ + 2H₂S = 3S↓ + 3H₂O (suda məhlulda);

H₂SO₃ + H₂O₂ = H₂SO₄ + H₂O (suda məhlulda);

4H₂SO₄(qatı) + 3Zn = S↓+ 3ZnSO₄ + 4H₂O

II sxem:

2Na + Cl₂ = 2NaCl (natriumun xlorda yanması);

2NaCl = 2Na + Cl₂↑ (ərintinin elektrolizi);

NaCl(bərk) + H₂SO₄(qatı) = NaHSO₄(bərk) + HCl(q)↑ (qızdırıldıqda).

4HCl(qatı) + MnO₂ = MnCl₂ + Cl₂↑ + 2H₂O;

2HCl + CaCO₃ = CaCl₂ + CO₂↑ + H₂O;

CaCl₂ + 2H₂O = Ca(OH)₂ + H₂↑ + Cl₂↑ (məhlulun elektrolizi).

III sxem:

N₂ + 3H₂ = 2NH₃ (450-500^oC), 30 MPa, Fe /Al₂O₃ / K₂O);

2NH₃ = N₂ + 3H₂ (450-500^oC,  Fe);

4NH₃ + 5O₂ = 4NO + 6H₂O (750^oC,  Pt);

6NO + 4NH₃ = 5N₂ + 6H₂O (250-300^oC, Al₂O₃ / V₂O₅);

2NO + 3H₂O₂ = 2HNO₃ + 2H₂O (suda məhlulda);

12HNO₃(duru) + 5Zn = 5Zn(NO₃)₂ + N₂↑ + 6H₂O (soyuqda)

Mənbə: B.Н.Хвалюк, Ю.С.Головко, Д.Г.Канакович. Олимпиады школьников по химии. Теоретические задания с решениями. Минск «Народная асвета» 2011, часть 3, книга 2.